Wyniki kwartalnej ankiety NBP nt. sytuacji na rynku kredytowym
Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę i jej negatywne skutki gospodarcze i społeczne wpłynęły na istotne ograniczenie aktywności na rynku kredytowym w I kwartale 2022 r.
Banki zaostrzyły kryteria udzielania wszystkich rodzajów kredytów i zanotowały spadek popytu w większości segmentów rynku kredytowego, z wyjątkiem kredytów krótkoterminowych dla dużych przedsiębiorstw i długoterminowych dla MSP. Wzrost stóp procentowych był drugą, najczęściej wskazywaną przyczyną zaostrzania polityki kredytowej, a wzrost zapotrzebowania na finansowanie kapitału obrotowego i pogorszenie się sytuacji gospodarstw domowych – na zmiany popytu.
W dniu 2 maja 2022 r. Narodowy Bank Polski opublikował kwartalną informację pt. „Sytuacja na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych”. W materiale omówione zostały zmiany w polityce kredytowej banków i popycie na kredyty, które zaobserwowano w I kwartale 2022 r., oraz przewidywania banków na II kwartał 2022 r. Informacja została przygotowana na podstawie ankiety, którą na początku kwietnia 2022 r. wypełniły 23 banki o łącznym udziale w rynku kredytowym wynoszącym 88%.
W I kwartale 2022 r. ankietowane banki zaostrzyły kryteria udzielania wszystkich rodzajów kredytów dla przedsiębiorstw, jako powód podając m.in. pogorszenie się sytuacji gospodarczej kraju i wzrost ryzyka w niektórych branżach. Jednocześnie banki nie zmieniły istotnie warunków kredytowania. Niewielkie zmiany popytu, głównie ze strony dużych przedsiębiorstw wynikały ze wzrostu zapotrzebowania na krótkoterminowe finansowanie majątku obrotowego.
Większość banków po raz kolejny zaostrzyło kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych uzasadniając to pogorszeniem się prognoz sytuacji gospodarczej i wzrostem oficjalnych stóp procentowych. Jednocześnie banki złagodziły niektóre z wymienionych w ankiecie warunków, w tym przede wszystkim zmniejszyły marżę kredytową. Spadek popytu na kredyty mieszkaniowe wynikał, zdaniem banków, ze zmian w wydatkach konsumpcyjnych, pogorszenia się sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych i prognoz sytuacji na rynku mieszkaniowym.
Polityka kredytowa banków w segmencie kredytów konsumpcyjnych była różnokierunkowa, zarówno pod względem kryteriów jak i warunków udzielania kredytów, w tym ustalania marży kredytowej i kosztów pozaodsetkowych. Liczba banków, które zaostrzyły politykę kredytową nieznacznie przewyższyła liczbę banków, które ją złagodziły; podobnie nieco więcej banków odczuło spadek popytu niż wzrost.
W II kwartale 2022 r. banki obawiają się dalszego obniżenia aktywności na rynku kredytowym. Przewidują zaostrzenie kryteriów udzielania dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych (najwięcej banków w przypadku kredytów mieszkaniowych) oraz oczekują dużego spadku popytu z wyjątkiem segmentu kredytów krótkoterminowych dla dużych przedsiębiorstw.