Monety obiegowe

Zgodnie z art. 31-33 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i monety opiewające na złote i grosze, emitowane przez Narodowy Bank Polski. Wzory i wartość nominalną banknotów oraz wzory, wartość nominalną, stop, próbę i masę monet oraz wielkość emisji znaków pieniężnych, jak również terminy wprowadzenia ich do obiegu ustala Prezes NBP w drodze zarządzenia.

Narodowy Bank Polski emituje monety obiegowe w dziewięciu nominałach:

• 1 grosz
• 2 grosze
• 5 groszy
• 10 groszy
• 20 groszy
• 50 groszy
• 1 złoty
• 2 złote
• 5 złotych

W dniu 1 stycznia 1995 r. na podstawie zarządzenia Prezesa NBP (M.P. z 1994 r. poz. 575) wprowadzono do obiegu dziewięć nominałów monet: 1, 2, 5, 10, 20, 50 groszy oraz 1, 2 i 5 złotych.

Na awersie monet umieszczony jest wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej oraz oznaczenie roku emisji, który jest faktycznym rokiem bicia monety, a w otoku napis RZECZPOSPOLITA POLSKA.

Na rewersie monet umieszczona jest cyfra oznaczająca wartość nominalną monety, nazwa jednostki pieniężnej oraz ornament z liści dębu – inny dla każdego nominału.

Wprowadzone do obiegu ww. zarządzeniem monety o nominale:

• 1, 2 i 5 gr wykonane są z mosiądzu manganowego (MM59),
• 10, 20 i 50 gr oraz 1 zł wykonane są z miedzioniklu (MN25),
• 2 i 5 zł wykonane są z miedzioniklu (rdzeń monety 2 zł i pierścień monety 5 zł) oraz z brązalu (rdzeń monety 5 zł i pierścień monety 2 zł).

Obrzeża ww. monet w zależności od nominału są ząbkowane (1 gr, 20 gr, 50 gr), gładkie (2 gr, 2 zł), na przemian gładkie i ząbkowane (5 gr, 10 gr, 1 zł) bądź moletowane nieregularnie (5 zł).

W dniu 3 marca 2014 r. na podstawie zarządzenia Prezesa NBP (M.P. z 2014 r. poz. 157) wprowadzono do obiegu monety powszechnego obiegu o nominałach 1, 2 i 5 gr, dla których został zaprojektowany nowy wzór awersu. W części centralnej umieszczony jest wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, poniżej orła, półkolem od lewej strony ku prawej, napis RZECZPOSPOLITA POLSKA, w otoku stylizowane pierścienie, w górnej części przecinające się, u dołu rozdzielone oznaczeniem roku emisji. Materiałem zastosowanym do produkcji tych monet jest stal powlekana mosiądzem. Wizerunki rewersów nie zostały zmienione.

W dniu 1 stycznia 2017 r. wprowadzono do obiegu, na podstawie zarządzenia Prezesa NBP, monety powszechnego obiegu, o nominałach 1, 2 i 5 gr (M.P. z 2016 r. poz. 1196). Natomiast w dniu 15 lutego 2017 r. wprowadzono do obiegu monety o nominale 10 gr (M.P. z 2016 r. poz. 1197), w dniu 23 stycznia 2017 r. monety o nominale 20 gr i 50 gr (M.P. z 2016 r. poz. 1197 i 1193) oraz w dniu 20 lutego 2017 r. monety o nominale 1 zł (M.P. z 2016 r. poz. 1193), z wizerunkiem awersu takim samym jak na monetach o nominałach 1, 2 i 5 gr wprowadzonych do obiegu w 2014 r.

W dniu 2 stycznia 2020 r. wprowadzono do obiegu, na podstawie zarządzenia Prezesa NBP (M.P. z 2019 r. poz. 1188), monety o nominałach 10 gr, 20 gr, 50 gr i 1 zł ze stali pokrytej miedzią i niklem. Wizerunek awersu i rewersu tych monet, bok, średnica oraz masa nie uległy zmianie.

Wszystkie monety wprowadzone do obiegu od 1 stycznia 1995 r. pozostają prawnym środkiem płatniczym i funkcjonują w obiegu równolegle.

Narodowy Bank Polski emituje również monety okolicznościowe upamiętniające ważne wydarzenia, postacie czy rocznice historyczne związane m.in. ze światem sztuki, kultury, nauki, przyrody czy sportu. W kwietniu 2014 r. NBP zakończył emisję monet okolicznościowych o nominale 2 zł wykonanych z Nordic Gold (CuAl5Zn5Sn1). Natomiast od maja 2014 r. NBP emituje monety okolicznościowe w standardzie obiegowym o wartości nominalnej 5 zł.

Należy pamiętać, iż wszystkie monety okolicznościowe emitowane przez NBP są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Ich siłę nabywczą określa nominał umieszczony na awersie. Niezależnie jednak od wysokości nominału, monety te mają swoją wartość kolekcjonerską, którą określa wolny rynek numizmatyczny.

Zobacz również