Komunikat Komitetu Stabilności Finansowej po posiedzeniu dotyczącym nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym
Warszawa, dnia 21 marca 2025 r.
W posiedzeniu Komitetu Stabilności Finansowej, które odbyło się 21 marca 2025 r. uczestniczyli:
- Artur Soboń, Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego jako Przewodniczący Komitetu,
- Jurand Drop, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów,
- Jacek Jastrzębski, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego,
- Maciej Szczęsny, Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
W ramach posiedzenia Komitetu odbyło się spotkanie z Tomaszem Chróstnym Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Ziemowitem Bagłajewskim Zastępcą Rzecznika Finansowego.
Komitet, wykonując obowiązki ustawowe, podjął uchwałę, w której podtrzymał skierowaną do Ministra Finansów rekomendację z 14 czerwca 2024 r. w sprawie wysokości wskaźnika bufora antycyklicznego. Docelowa, rekomendowana przez Komitet, wysokość tego wskaźnika wynosi 2%, przy etapowym dojściu do pożądanego poziomu. Przedstawiciel Ministra Finansów przyjął rekomendację i potwierdził, że aktualnie nie ma potrzeby podejmowania dodatkowych działań w tym zakresie. Wskaźnik bufora antycyklicznego wprowadzony rozporządzeniem Ministra Finansów[1] i stosowany od 25 września 2025 r. wynosi 1%.
Członkowie Komitetu omówili źródła ryzyka w polskim systemie finansowym oraz jego otoczeniu. Na pierwszym miejscu wśród zagrożeń dla stabilności krajowego systemu finansowego pozostaje ryzyko prawne walutowych kredytów mieszkaniowych, jednak jego nasilenie zmniejsza się z uwagi na wysoki poziom rezerw utworzonych dotychczas przez banki i postępujący proces ugód. W efekcie ogólna ocena ryzyka obniżyła się w porównaniu z IV kwartałem 2024 r. Istotnym źródłem ryzyka pozostaje sytuacja geopolityczna. Kolejne miejsce w hierarchii słabych punktów w bieżącej ocenie ryzyka systemowego zajęło ryzyko podważania WIBOR. Ryzyko słabości niektórych instytucji i zarażania kolejny kwartał zostało ocenione jako niesystemowe, co spowodowało jego wykreślenie z listy słabych punktów.
W efekcie trwających analiz i dyskusji Komitet wskazał na nowe źródło ryzyka związane ze stosowaniem sankcji kredytu darmowego (SKD).
W ocenie Komitetu ryzyko prawno-regulacyjne związane z sankcją kredytu darmowego może powodować znaczące koszty dla banków. Ponadto zwiększając niepewność na rynku finansowym może w przyszłości przyczynić się do wzrostu kosztu kredytu oraz ograniczać jego dostępność. W związku z powyższym Komitet zadecydował o podjęciu działań mających na celu ograniczenie tego ryzyka na wczesnym etapie poprzez wydanie stanowiska. Podstawową przesłanką przedstawienia stanowiska Komitetu jest dbałość o zachowanie równowagi pomiędzy ochroną konsumentów będących klientami banków a stabilnością systemu finansowego poprzez zapewnienie odpowiedniej proporcjonalności przepisów dotyczących SKD. Należy podkreślić, że ochrona praw konsumenta jest jednym z filarów zaufania do systemu finansowego i zachowania jego stabilności. Natomiast stabilność finansowa jest niezbędna dla zachowania dostępu konsumentów do usług finansowych.
Komitet zapoznał się z bieżącymi tendencjami na krajowym rynku nieruchomości mieszkaniowych. W ostatnim kwartale odnotowano wyhamowanie tempa wzrostu cen mieszkań w ujęciu nominalnym i realnym. Wynikało to ze spadku popytu i niskiego wolumenu transakcji sprzedaży przy utrzymującej się podaży mieszkań. Wartość kredytów mieszkaniowych rośnie w umiarkowanym tempie, a ich jakość pozostaje stabilna.
Realizując Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej (ERRS/2015/2), Komitet zapoznał się z:
- wynikami monitorowania ekspozycji polskiego sektora bankowego w Holandii i Litwie,
- analizami dotyczącymi ekspozycji polskiego sektora bankowego w Norwegii
oraz uznał, że zachodzą przesłanki pozwalające na nieodwzajemnianie obowiązujących w tych krajach instrumentów makroostrożnościowych.
Komitet zapoznał się z przeglądem polityki makroostrożnościowej prowadzonej przez poszczególne kraje oraz na forum Unii Europejskiej.
Kolejne regularne posiedzenie Komitetu dotyczące nadzoru makroostrożnościowego zaplanowano na czerwiec 2025 r.
[1] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 września 2024 r. w sprawie wskaźnika bufora antycyklicznego (Dz.U. 2024 poz. 1400).