Działalność emisyjna
Prawo NBP do emitowania polskiego pieniądza | Znaki pieniężne | Zasady wymiany znaków pieniężnychPrawo NBP do emitowania polskiego pieniądza | Znaki pieniężne | Zasady wymiany znaków pieniężnych
Narodowy Bank Polski ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że jest jedyną instytucją uprawnioną do wprowadzania do obiegu pieniężnego złotych i groszy jako prawnych środków płatniczych na obszarze Polski. Mają one ustawową moc zwalniania ze wszystkich zobowiązań i nikt nie może odmówić ich przyjęcia jako zapłaty.
Znakami pieniężnymi emitowanymi przez NBP są banknoty i monety emitowane w dwóch grupach. Pierwszą tworzą banknoty i monety powszechnego obiegu, a drugą banknoty i monety kolekcjonerskie o niskich nakładach.
Wprowadzenie nowego znaku pieniężnego odbywa się na podstawie zarządzenia prezesa NBP ogłaszanego w Monitorze Polskim. W zarządzeniu zostają ustalone: termin wprowadzenia do obiegu i wielkość emisji oraz wzór i wartość nominalna znaków pieniężnych, a w przypadku monet także stop, próba i masa.
Do NBP należy również wycofywanie z obiegu poszczególnych znaków pieniężnych. Odbywa się to na mocy zarządzenia prezesa NBP, publikowanego w Monitorze Polskim, które określa znak pieniężny, termin jego wycofania z obiegu i zasady wymiany we wskazanych bankach.
Narodowy Bank Polski ustala też zasady wymiany zużytych i uszkodzonych znaków pieniężnych oraz zatrzymywania fałszywych znaków pieniężnych. Znaki zużyte lub uszkodzone tracą moc prawnego środka płatniczego i podlegają wymianie. Fałszywe znaki pieniężne są natomiast zatrzymywane bez prawa zwrotu ich równowartości.