Działania na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego

Narodowemu Bankowi Polskiemu powierzono ustawowe zadania działania na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego oraz kształtowania warunków niezbędnych do rozwoju systemu bankowego (art. 3 ust. 2 pkt 6a i 6 ustawy o NBP).

Stabilność systemu finansowego jest warunkiem koniecznym zarówno zrównoważonego wzrostu gospodarczego, jak i stabilnego poziomu cen, którego utrzymanie jest też podstawowym celem działalności NBP. Inną przesłanką działań NBP na rzecz stabilnego funkcjonowania systemu finansowego jest powierzenie bankowi centralnemu zadania organizacji rozliczeń pieniężnych (art. 3 pkt 2 ust. 1 ustawy o NBP). Warunkiem koniecznym dla sprawnego działania systemów płatniczych jest stabilne funkcjonowanie współtworzących je instytucji finansowych.

Stabilność systemu finansowego oznacza, że cały system wypełnia prawidłowo swoje kluczowe funkcje. Może on więc funkcjonować stabilnie, niezależnie od problemów pojedynczych instytucji, a nawet całych jego segmentów, o ile nie prowadzą one do poważnych zaburzeń w ciągłości świadczenia usług finansowych na rzecz gospodarki, lub też, o ile utrzymanie świadczenia tych usług nie wymaga istotnego wsparcia sektora finansowego ze strony sektora publicznego (tj. gdy nie urzeczywistnia się ryzyko systemowe).

Szczególne znaczenie dla zachowania stabilności krajowego systemu finansowego ma utrzymanie stabilności sektora bankowego, gdyż odgrywa on kluczową rolę w finansowaniu gospodarki, transmisji impulsów polityki pieniężnej i rozliczeniach pieniężnych. Bezpieczeństwo finansowe banków jest także szczególnie ważne z powodu pełnienia przez Narodowy Bank Polski funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji.

Narodowy Bank Polski analizuje i ocenia zagrożenia dla stabilności systemu finansowego. Wyniki analiz, wraz z rekomendacjami działań ograniczających zidentyfikowane ryzyko, są publikowane w Raporcie o stabilności systemu finansowego od 2001 r. Identyfikacja, ocena i ograniczenie ryzyka systemowego są ważnymi elementami nadzoru makroostrożnościowego, w którego sprawowaniu wiodącą rolę odgrywają banki centralne. W celu przygotowania do realizacji zadań z tym związanych, w NBP od 2011 r. funkcjonuje wewnętrzny Komitetu Ryzyka Systemowego.

Istotnym elementem działań NBP jest również monitorowanie i analiza rozwoju systemu finansowego w Polsce. Niedostateczny rozwój usług finansowych może hamować rozwój gospodarczy kraju. Z kolei przerost systemu finansowego lub jego nieodpowiednia struktura, będąca wynikiem obserwowanych wcześniej tendencji rozwojowych, może być czynnikiem sprawczym lub zwiększającym zasięg i koszty kryzysu finansowego. Wyniki analiz dotyczących rozwoju usług finansowych w Polsce są przedstawiane od 2001 r. w cyklicznie publikowanych raportach.

Działając na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego i jego rozwoju, Narodowy Bank Polski współpracuje z innymi instytucjami państwowymi – w szczególności Ministerstwem Finansów, Komisją Nadzoru Finansowego oraz Bankowym Funduszem Gwarancyjnym – tworzącymi wspólnie sieć bezpieczeństwa finansowego. Instytucje te są reprezentowane w Komitecie Stabilności Finansowej, którego zadaniem jest koordynacja działań na rzecz utrzymania lub przywrócenia stabilności systemu finansowego w przypadku bezpośredniego zagrożenia kryzysem i w czasie jego trwania.

Ponadto, Narodowy Bank Polski uczestniczy w pracach międzynarodowych instytucji działających na rzecz stabilności finansowej, w tym w szczególności w pracach Europejskiej Rady Ryzyka Systemowego. Z uwagi na liczne powiązania finansowe gospodarki polskiej i polskiego systemu finansowego z zagranicą, szczególnie w ramach Unii Europejskiej, ten obszar współpracy odgrywa coraz większe znaczenie.

Zobacz również