Projekty twinningowe

Projekt współpracy bliźniaczej na rzecz Narodowego Banku Ukrainy pn. „Wzmocnienie zdolności instytucjonalnej i regulacyjnej Narodowego Banku Ukrainy do wdrożenia Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską a Ukrainą”

1. Projekt twinningowy – główne założenia

Projekt współpracy bliźniaczej (ang. twinning) – to finansowany przez Komisję Europejską (KE) program, którego celem jest wspieranie przez instytucje publiczne państw Unii Europejskiej (UE) bliźniaczych instytucji w państwach kandydujących do UE oraz objętych polityką sąsiedztwa i partnerstwa.

Projekt twinningowy – to przede wszystkim partnerska współpraca pomiędzy instytucjami publicznymi krajów UE z krajami spoza UE, która polega na przekazywaniu doświadczeń związanych m.in. z implementacją prawa unijnego. Projekty twinningowe są w głównej mierze realizowane poprzez przeprowadzanie specjalistycznych szkoleń w kraju beneficjenta oraz wizyty studyjne w instytucjach kraju dawcy pomocy.

2. Projekt twinningowy na rzecz Narodowego Banku Ukrainy

Projekt na rzecz Narodowego Banku Ukrainy (NBU) pn. „Wzmocnienie zdolności instytucjonalnej i regulacyjnej Narodowego Banku Ukrainy do wdrożenia Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską a Ukrainą” (UA 19 ENI FI 01 19) o budżecie 1 mln EUR, rozpoczął się w październiku 2020 r. i został zrealizowany na podstawie umowy twinningowej (Twinning Contract) zawartej przez NBP z KE i NBU.

NBP przystąpił do projektu jako tzw. starszy partner (Senior Partner) wraz z Bankiem Litwy jako młodszym partnerem projektu (Junior Partner).

Dotychczas NBP kilkukrotnie uczestniczył w projektach twinningowych, jednak projekt dla NBU był pierwszym realizowanym w roli starszego partnera, ponoszącego pełną odpowiedzialność za realizację celów projektu i zarządzanie budżetem.

NBP zaprosił do współpracy przy realizacji projektu przedstawicieli następujących banków centralnych: Narodowego Banku Belgii, Banku Grecji, Banku Królestwa Niderlandów, Narodowego Banku Chorwacji, Narodowego Banku Węgier, Banku Portugalii i Banku Szwecji. W projekcie uczestniczyli również przedstawiciele Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. oraz jej węgierskiego odpowiednika GIRO Zrt.

Z uwagi na pandemię COVID-19, od początku realizacji projektu wszystkie działania były prowadzone online. Pierwotnie projekt miał być realizowany przez 21 miesięcy. Po wybuchu wojny w Ukrainie w lutym 2022 r., konieczne było jego zawieszenie na 3 miesiące, a następnie powrót do zdalnego trybu pracy. Projekt został wznowiony na prośbę NBU oraz przedłużony łącznie o 6 miesięcy, tj. do końca marca 2023 r.

3. Komponenty projektu twinningowego

Głównym celem projektu twinningowego było wzmocnienie zdolności instytucjonalnej i regulacyjnej NBU oraz budowa niezawodnej infrastruktury bankowej i płatniczej dla podmiotów gospodarczych. Założenia projektu to także wzmocnienie zdolności NBU jako nadzorcy bankowego w przeprowadzaniu procesu oceny przeglądu nadzorczego (SREP); pomoc we wdrażaniu płatności natychmiastowych zgodnie z dyrektywą UE w sprawie usług płatniczych 2 (PSD 2) oraz wzmocnienie funkcji planowania strategicznego i współpracy międzynarodowej.

W trakcie trwania projektu, po wybuchu wojny, z uwagi na nowe potrzeby NBU, pojawiła się potrzeba wsparcia ukraińskiego banku centralnego w zakresie wymogów i przygotowań do uczestnictwa w Jednolitym Obszarze Płatności w Euro (SEPA – Single Euro Payments Area).

Wsparcie NBU w ramach projektu twinningowego obejmowało 5 obszarów (komponentów), których głównymi założeniami były:

1. Nadzór bankowy: wprowadzenie nowych wymogów kapitałowych w celu spełnienia międzynarodowych standardów zapewniających adekwatność kapitałową w bankach komercyjnych;
2. System płatniczy: wypracowanie modelu płatności natychmiastowych oraz bezpieczne jego wdrożenie w przyszłości;
3. Planowanie strategiczne: Modyfikacja planowania strategicznego w NBU na różnych poziomach, tak aby mógł on przejść modernizację;
4. Współpraca międzynarodowa: wsparcie dla rozwoju działalności międzynarodowej NBU i spełnienia wymagań członkostwa Ukrainy w UE;
5. SEPA: przygotowanie do uczestnictwa w SEPA.

NBP odpowiadał za realizację 3 komponentów (system płatniczy, współpraca międzynarodowa i SEPA), Bank Litwy natomiast za nadzór bankowy oraz planowanie strategiczne.

4. Główne założenia projektu twinningowego

Dzięki pełnemu zaangażowaniu uczestniczących stron, mimo nadzwyczajnych i tragicznych okoliczności związanych z trwającą wojną, udało się zrealizować wszystkie zakładane cele projektu:

• poprawiono wybrane metody i techniki nadzoru banków komercyjnych;
• opracowano specyfikację funkcjonalną przyszłego systemu płatności natychmiastowych, przygotowanego przez NBU przy wsparciu ekspertów zaangażowanych w projekt;
• opracowano nowe metody planowania strategicznego i monitoringu;
• poprawiono zdolność NBU do współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi oraz spełnienia wymagań członkostwa w UE;
• szczegółowo rozpoznano wymagania, jakie Ukraina będzie musiała spełnić, by dołączyć do Jednolitego Obszaru Płatności w Euro.

Zakończenie projektu twinningowego

21 marca 2023 r. w Krakowie odbyło się uroczyste zakończenie projektu twinningowego, w którym wzięli udział m. in.: Pani Marta Kightley – Wiceprezes NBP, Pierwszy Zastępca Prezesa NBP, Pani Kateryna Rozhkova – Wiceprezes NBU oraz Pan Simonas Krėpšta – Członek Zarządu Banku Litwy. Uczestnicy spotkania zadeklarowali gotowość dalszego wspierania Narodowego Banku Ukrainy.