„Skarby sztuki medalierskiej – Stanisław Małachowski”

Pierwsza moneta w serii prezentuje medal upamiętniający Stanisława Małachowskiego autorstwa Jana Filipa Holzhaeussera – nadwornego medaliera króla Stanisława Augusta.

Moneta o nominale 50 zł została wykonana ze srebra o próbie Ag 999, ma średnicę 45,00 milimetra i masę 62,20 grama. Jej nakład wynosi do 5000 sztuk.

Monety będzie można nabyć we wszystkich Oddziałach Okręgowych NBP i w sklepie internetowym Kolekcjoner w cenie 1100 zł brutto.

Na rewersie monety widnieje popiersie Stanisława Małachowskiego przeniesione z medalu, w lewym profilu, na szyi Wielka Wstęga z Orderem Orła Białego, na piersi Order św. Stanisława, napis w otoku (w tłumaczeniu): „Stanisławowi Małachowskiemu, referendarzowi koronnemu, marszałkowi sejmu i konfederacji”.

Na awersie monety czytamy tekst z rewersu medalu (w tłumaczeniu): „Że w sprawowaniu urzędu marszałka sejmowego, przez cnotę, roztropność i dobry przykład wiele złego odwrócił od Rzeczypospolitej, wiele dobrego ojczyźnie sprawił, przezacnemu obywatelowi tę pamiątkę ofiaruje wdzięczny Stanisław August Król roku 1790”.

Stanisław Małachowski (1736–1809) był jedną z najwybitniejszych postaci polskiej historii XVIII w. Od czasu elekcji króla Stanisława Augusta w 1764 r. stał przy boku władcy, pełniąc wysokie urzędy – m.in. posła na sejmy, marszałka Trybunału Głównego Koronnego, a następnie konsyliarza Rady Nieustającej. Ukoronowaniem jego kariery był wybór na marszałka Sejmu Czteroletniego w 1788 r. Na tym sejmie Małachowski wraz z królem, Ignacym Potockim i Hugonem Kołłątajem współtworzył nowe prawo dla miast i Konstytucję 3 maja. Wtedy to, w dniu imienin królewskich – 8 maja 1790 r. – Stanisław August obdarował go złotym medalem. W inskrypcji medalowej zostały wyliczone cnoty i zasługi Małachowskiego, który już wcześniej otrzymał dwa najwyższe polskie odznaczenia – Order Świętego Stanisława (w 1770 r.) i Order Orła Białego (w 1782 r.); widnieją one na portrecie medalowym. W latach późniejszych Stanisław Małachowski potępił konfederację targowicką, a w Księstwie Warszawskim otrzymał honorowe stanowisko prezesa senatu.

Panowanie Stanisława Augusta było czasem, w którym kraj modernizowano na wielu polach. Dotyczyło to również dworu królewskiego, jego oprawy artystycznej oraz mecenatu. Wzorem władców Francji król pragnął uwiecznić swe rządy w formie szeregu medali okolicznościowych, stworzyć medalierską serię królów polskich i nagradzać medalami wybitne, współczesne mu postacie. Już w 1765 r. przeprowadzono reformę monetarną i wybudowano w Warszawie nowoczesną mennicę. Jej naczelnym medalierem został Saksończyk, Jan Filip Holzhaeusser (1741–1792), autor większości stempli monet i medali powstałych podczas tego panowania, uznany za jednego z wybitniejszych medalierów epoki. Tematy często wskazywał twórcy sam król, podsuwając wersje inskrypcji na medalach, które zwykle wybijano w trzech metalach: złocie (dla nagrodzonego i do zbiorów królewskich), srebrze i także później, w XIX w., w brązie.

Więcej informacji można znaleźć w folderze emisyjnym.

Monety i banknoty kolekcjonerskie NBP są sprzedawane w opakowaniu handlowym wraz z certyfikatem.

Kolejna emisja jest zaplanowana na 6 lutego 2025 r. Tego dnia Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu srebrną monetę kolekcjonerską o nominale 20 zł „100-lecie zawarcia Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską”.

Kontakt:

Kontakt dla kolekcjonerów: e-mail kolekcjoner@nbp.pl, tel. +48 22 185 17 05

Kontakt dla mediów: e-mail press@nbp.pl, tel. +48 22 185 2012

***

O NBP

Narodowy Bank Polski ma wyłączne prawo do emitowania monet i banknotów w Polsce. Wszystkie znaki pieniężne emitowane przez NBP – w tym kolekcjonerskie – są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Emisja wartości kolekcjonerskich stanowi okazję zarówno do upamiętniania ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.

Wizerunki monet w wysokiej rozdzielczości: https://nbp.pl/monety-okolicznosciowe