Komunikat Komitetu Stabilności Finansowej

W posiedzeniu Komitetu Stabilności Finansowej, które odbyło się 21 grudnia 2023 r. uczestniczyli:

• Artur Soboń, Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego jako Przewodniczący Komitetu,
• Jurand Drop, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów,
• Jacek Jastrzębski, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego,
• Piotr Tomaszewski, Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Komitet, wykonując obowiązki ustawowe, podjął uchwałę ws. rekomendacji skierowanej do Ministra Finansów dotyczącej utrzymania w IV kwartale 2023 r. wskaźnika bufora antycyklicznego na poziomie 0%. Przedstawiciel Ministra Finansów zgodził się z rekomendacją i potwierdził brak potrzeby podejmowania działań legislacyjnych w tym zakresie.

Komitet kontynuował dyskusję nad potrzebą powrotu do stosowania w polskim systemie bankowym niezerowego makroostrożnościowego bufora kapitałowego, po tym jak w 2020 r. został rozwiązany bufor ryzyka systemowego. Uzgodniono, że na obecnym etapie optymalnym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie neutralnego niezerowego bufora antycyklicznego. Komitet ustalił, że proces ten powinien przebiegać stopniowo i być odpowiednio powiązany z wymogami w zakresie polityki dywidendowej KNF. Planowanym terminem wydania rekomendacji Komitetu w tej sprawie jest marzec 2024 r.

W ramach stałego punktu porządku posiedzeń Komitetu omówiono źródła ryzyka w polskim systemie finansowym i jego otoczeniu, wskazane w cyklicznej ankiecie przeprowadzanej wśród instytucji reprezentowanych w KSF. Najważniejszym źródłem zagrożenia pozostaje wciąż ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami mieszkaniowymi. Nastąpiła nieznaczna zmiana w hierarchii źródeł, a ryzyko obniżonych nadwyżek kapitałowych i racjonowania kredytu uległo osłabieniu. Komitet zapoznał się również z wnioskami z najnowszego Raportu o stabilności systemu finansowego NBP. Z Raportu wynika, że krajowy sektor bankowy pozostaje odporny, a bilans ryzyka uległ poprawie. Oceniane dotychczas jako istotne ryzyko racjonowania kredytu również obniża się ze względu na poprawę sytuacji kapitałowej banków. Tradycyjne rodzaje ryzyka bankowego, tj. ryzyko kredytowe, rynkowe, stopy procentowej, płynności – obecnie nie tworzą zagrożeń dla stabilności finansowej.

W ramach cyklicznych analiz sytuacji na rynku nieruchomości Komitet zapoznał się z bieżącymi tendencjami w zakresie finansowania oraz kształtowania się cen na tym rynku. Roczne dynamiki złotowych kredytów mieszkaniowych pozostają wciąż ujemne, jednak akcja kredytowa stopniowo odbudowuje się i miesięczne przyrosty są dodatnie już od czerwca br. Istotny wpływ na pobudzenie akcji kredytowej miało wykorzystanie programu „Bezpieczny kredyt 2%”. Finansowanie udzielone w ramach tego programu stanowiło na koniec listopada ponad 60% nowej akcji kredytowej w tym segmencie rynku. Jednocześnie zaobserwowano wzrost popytu na mieszkania oraz spadek liczby ofert sprzedaży oraz rozpoczętych budów. Zaowocowało to wzrostem cen mieszkań w ujęciu nominalnym i realnym. Komitet omówił również sytuację na rynku nieruchomości komercyjnych, zwracając uwagę, że ekspozycje polskich banków na ten rynek pozostają nadal relatywnie niskie i są zdywersyfikowane pod względem typów nieruchomości komercyjnych (biura, handel, magazyny, inne). Analiza dostępnych danych nie wykazała nadmiernego ryzyka dla polskiego sektora bankowego wynikającego z finansowania rynku nieruchomości komercyjnych.

Dla potrzeb oceny ryzyka infrastruktury rynku finansowego Komitetowi przedstawiono główne wnioski z Raportu o nadzorze systemowym w zakresie polskiego systemu płatniczego za 2022 r. przygotowywanego przez Narodowy Bank Polski .

Na posiedzeniu Komitetowi przedstawiono bieżącą sytuację w zakresie realizacji programów wsparcia kredytobiorców z tytułu: (i) wykorzystania tzw. wakacji kredytowych oraz (ii) pomocy ze środków Funduszu Wsparcia Kredytobiorców oraz ich wpływu na sytuację finansową banków.

Komitet zapoznał się z podsumowaniem realizacji rekomendacji dotyczących działań wspierających stabilne funkcjonowanie banków spółdzielczych oraz sektora spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (uchwała nr 46/2021 i 48/2021) oraz działań w związku ze stanowiskiem dotyczącym funkcjonowania sektora bankowości spółdzielczej (47/2021). Komitet uznał rekomendacje oraz postulaty sformułowane w stanowisku za wypełnione.

Komitet, realizując Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej, zapoznał się z wynikami monitorowania ekspozycji polskiego sektora bankowego w Belgii i uznał, że zachodzą przesłanki pozwalające na nieodwzajemnianie wprowadzonego instrumentu makroostrożnościowego.

Członkom Komitetu przedstawiono przegląd polityki makroostrożnościowej prowadzonej na forum Unii Europejskiej oraz przez poszczególne kraje członkowskie.

Kolejne regularne posiedzenie Komitetu dotyczące nadzoru makroostrożnościowego zaplanowano na marzec 2024 r.