Komunikat Komitetu Stabilności Finansowej po posiedzeniu dotyczącym nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym

• Artur Soboń, Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego jako Przewodniczący Komitetu,
• Jurand Drop, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów,
• Jacek Jastrzębski,  Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego,
• Maciej Szczęsny, Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Komitet, wykonując obowiązki ustawowe, podjął uchwałę, w której podtrzymał skierowaną do Ministra Finansów rekomendację z 14 czerwca 2024 r. w sprawie wysokości wskaźnika bufora antycyklicznego. Docelowa rekomendowana przez Komitet wysokość wskaźnika bufora antycyklicznego wynosi 2%, przy etapowym dojściu do pożądanego poziomu. Przedstawiciel Ministra Finansów przyjął rekomendację i poinformował o zaawansowaniu prac legislacyjnych zmierzających do wydania rozporządzenia ustanawiającego wskaźnik bufora antycyklicznego na poziomie 1% w okresie po upływie roku od wydania rozporządzenia.

Z kwartalnej ankiety oceny źródeł ryzyka systemowego, cyklicznie przeprowadzanej wśród instytucji reprezentowanych w Komitecie, wynika, że najistotniejszymi źródłami zagrożeń dla stabilności krajowego systemu finansowego pozostaje ryzyko prawne walutowych kredytów mieszkaniowych. W ocenie Komitetu ryzyko obniżonych nadwyżek kapitałowych i racjonowania kredytu przestało mieć charakter systemowy i zostało usunięte z listy słabych punktów polskiego systemu finansowego.

Na posiedzeniu omówiono bieżące tendencje na krajowym rynku nieruchomości mieszkaniowych. W ostatnim okresie nastąpił dalszy wzrost nominalnych i realnych cen mieszkań. Obserwowana jest stopniowa odbudowa podaży na rynkach największych miast. Utrzymuje się niski popyt na kredyty mieszkaniowe, a duża część zakupów na rynku mieszkaniowym odbywa się bez wykorzystania kredytu. Jakość portfela kredytów mieszkaniowych kształtuje się na stabilnym i bezpiecznym poziomie.

Komitet dokonał oceny adekwatności stosowanych w Polsce wyższych wag ryzyka. W ramach przeprowadzonych analiz wyodrębniono następujące kwestie:

1. ewolucja ryzyka związanego zarówno z portfelem kredytów walutowych, jak i kredytów na nieruchomości komercyjne,
2. obowiązywanie od stycznia 2025 r. znowelizowanych przepisów CRR[1] istotnie modyfikujących dotychczasowe podejście do stosowania wag ryzyka.

Biorąc pod uwagę wyniki analiz Komitet wydał, skierowane do MF i KNF, rekomendacje dotyczące zarządzania ryzykiem związanym z ekspozycjami zabezpieczonymi hipotekami na nieruchomościach, w których proponuje uchylenie rozporządzenia MRiF[2] oraz aktualizację metodyki KNF dotyczącej wyznaczania bankom dodatkowych wymogów kapitałowych w zakresie funduszy własnych.

W związku z pytaniami prejudycjalnymi skierowanymi do Trybunału Sprawiedliwości UE (sygn. C-471/24) Komitet ponownie omówił kwestię podważania wiarygodności i reprezentatywności wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR. Uznając tę sprawę za istotną, zdecydował o wydaniu odrębnego komunikatu w tej sprawie.

Na wniosek Komisji Nadzoru Finansowego Komitet wydał opinie w sprawie identyfikacji oraz nałożenia odpowiednich buforów innych instytucji o znaczeniu systemowym (O-SII).

Realizując Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej (ERRS/2015/2), Komitet zapoznał się z:

• wynikami monitorowania ekspozycji polskiego sektora bankowego w Luksemburgu, Niemczech i Szwecji,
• analizami dotyczącymi ekspozycji polskiego sektora bankowego w Danii i we Włoszech

oraz uznał, że zachodzą przesłanki pozwalające na nieodwzajemnianie wprowadzonych w tych krajach instrumentów makroostrożnościowych.

Komitet zapoznał się z przeglądem polityki makroostrożnościowej prowadzonej przez poszczególne kraje oraz na forum Unii Europejskiej.

Komitet Stabilności Finansowej solidaryzuje się z mieszkańcami Polski dotkniętymi klęską powodzi. Komitet omówił możliwe działania ze strony instytucji finansowych oraz instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego,  wspierające walkę ze skutkami powodzi.

Kolejne regularne posiedzenie Komitetu dotyczące nadzoru makroostrożnościowego zaplanowano na grudzień 2024 r.

---

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 1, z późn. zm.).

[2] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 25 maja 2017 r. w sprawie wyższej wagi ryzyka dla ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach (Dz. U. z 2023 r. poz. 1751 oraz poz. 2047).