Komunikat Komitetu Stabilności Finansowej po posiedzeniu dotyczącym nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym

• Paweł Szałamacha, Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego jako Przewodniczący Komitetu,
• Piotr Patkowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów,
• Marcin Mikołajczyk, Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego,
• Sławomir Stawczyk, Zastępca Prezesa Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Komitet, wykonując obowiązki ustawowe, podjął uchwałę ws. rekomendacji skierowanej do Ministra Finansów dotyczącej utrzymania w III kwartale 2023 r. wskaźnika bufora antycyklicznego na poziomie 0%. Przedstawiciel Ministra Finansów zgodził się z rekomendacją i potwierdził brak potrzeby podejmowania działań legislacyjnych w tym zakresie. Komitet dyskutował nad zasadnością i możliwościami wprowadzenia w Polsce niezerowego neutralnego poziomu bufora antycyklicznego (nNBA). Wymóg ten staje się coraz bardziej powszechny w krajach UE[1]. Głównym celem wprowadzenia nNBA byłoby stworzenie rozwiązywalnego bufora makroostrożnościowego, który mógłby zostać uwolniony w sytuacji wystąpienia niespodziewanego, trudnego do przewidzenia szoku (jak w przypadku pandemii Covid-19). Komitet zwrócił uwagę, że w Polsce przed marcem 2020 r. obowiązywał bufor ryzyka systemowego, który w obliczu szoku w postaci pandemii Covid-19 został zniesiony, co uwolniło w bankach około 30 mld zł kapitału. Zagrożenie z tytułu pandemii przestało być uznawane przez KSF-M za systemowe i w obecnych okolicznościach tworzy to warunki do przywrócenia – bez negatywnych efektów ubocznych –  niezerowego poziomu buforów kapitałowych. Uznano, że wymaga to dalszych analiz i holistycznego spojrzenia ze strony polityki makroostrożnościowej i mikroostrożnościowej, tak aby zmiana ta nie spowodowała skokowego wzrostu wymogów kapitałowych w sektorze bankowym.

Członkowie Komitetu przedyskutowali źródła ryzyka w polskim systemie finansowym i jego otoczeniu, wskazane w cyklicznej ankiecie przeprowadzanej wśród instytucji reprezentowanych w Komitecie. W ocenie Komitetu hierarchia źródeł ryzyka nie zmieniła się w stosunku do sytuacji z poprzedniego kwartału. Najistotniejszymi źródłami zagrożeń dla systemu finansowego pozostają ryzyko prawne związane z portfelem walutowych kredytów mieszkaniowych oraz ryzyko obniżonych nadwyżek kapitałowych i racjonowania kredytu. Ryzyko geopolityczne również pozostaje podwyższone. Natomiast ryzyko związane z rynkiem nieruchomości mieszkaniowychoraz ryzyko słabości niektórych instytucji i zarażania oceniono jako umiarkowane.

Na posiedzeniu podsumowano bieżące tendencje na krajowym rynku nieruchomości mieszkaniowych. W drugim kwartale 2023 r. zaobserwowano wzrost cen mieszkań w ujęciu nominalnym przy spadkowym trendzie cen realnych. Komitet odnotował również istotny wzrost popytu na kredyty mieszkaniowe, co jest w dużej mierze efektem programu „bezpieczny kredyt 2%”.

Komitet zapoznał się z bieżącą sytuacją w zakresie realizacji programów wsparcia kredytobiorców z tytułu 1) wykorzystania tzw. wakacji kredytowych oraz 2) pomocy ze środków funduszu wsparcia kredytobiorców oraz ich wpływu na sytuację finansową banków.

Członkowie Komitetu wymienili opinie na temat koncepcji długoterminowego finansowania kredytów hipotecznych oraz wprowadzenia wskaźnika finansowania długoterminowego (WFD) przedstawionych na posiedzeniu przez przedstawicieli UKNF.

Członkowie Komitetu omówili wyniki przeglądu identyfikacji i kalibracji buforów innych instytucji o znaczeniu systemowym (O-SII).

Realizując Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ERRS) w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej Komitet zapoznał się z:

– wynikami monitorowania ekspozycji polskiego sektora bankowego w Luksemburgu i Niemczech,

– analizami dotyczącymi ekspozycji polskiego sektora bankowego w Szwecji

oraz uznał, że zachodzą przesłanki pozwalające na nieodwzajemnianie wprowadzonych w tych krajach instrumentów makroostrożnościowych. Ponadto Członkowie Komitetu przyjęli metodykę monitorowania i oceny skutków transgranicznych na potrzeby realizacji zaleceń ERRS/2015/2.

Komitet zapoznał się z przeglądem polityki makroostrożnościowej prowadzonej przez poszczególne kraje oraz na forum Unii Europejskiej.

Kolejne regularne posiedzenie Komitetu dotyczące nadzoru makroostrożnościowego zaplanowano na grudzień 2023 r.

---

[1] W publikacjach europejskich bufor nazywany jest non-zero neutral countercyclical capital buffer (nCCyB).