Polacy deklarują przywiązanie do gotówki

Głównym celem analiz było poznanie zakresu stosowania i charakterystyki metod płatności wykorzystywanych przez mieszkańców Polski do realizacji potrzeb codziennego życia. Ponadto istotne było poznanie poziomu aktualnego ubankowienia Polaków oraz postaw związanych z obrotem gotówkowym i bezgotówkowym.

Gotówka była najczęściej wskazywaną metodą płatności. Jak pokazują wyniki badania – w ciągu 12 miesięcy poprzedzających pomiar – korzystało z niej 97,8% respondentów. Następne w kolejności były karty płatnicze z technologią zbliżeniową – 75,6% oraz polecenia przelewu – 69,8%. Mniej rozpowszechnione były „inne internetowe metody płatności” (do których zaliczono m.in. usługę PayPal) – 41,1% respondentów, oraz polecenia zapłaty – 40,5%. Z niekartowych płatności mobilnych korzystało 23,9% badanych, zaś z kartowych płatności mobilnych 17,6%. Inne metody płatności oraz kryptoaktywa były wykorzystywane przez 0,2% respondentów. Żaden z badanych nie wskazał czeków bankowych jako zastosowanej metody płatności.

W trakcie badania respondenci zrealizowali łącznie 3 759 transakcji o całkowitej wartości 258 291,26 zł. Wśród nich 46,4% przeprowadzono za pomocą gotówki. Jednocześnie gotówka odpowiadała za 29,3% łącznej wartości zrealizowanych transakcji. W ramach badania wszystkie osoby płacące gotówką zostały poproszone o zwrócenie uwagi na to, czy w miejscu ich dokonywania istniała możliwość realizacji transakcji kartą. Analiza wykazała, że około 49% transakcji gotówkowych zostało zrealizowanych przez osoby posiadające karty płatnicze w miejscach wyposażonych w terminal płatniczy. Osoby te, mimo możliwości zapłaty kartą (posiadanie karty i obecność terminala), wybrały transakcje gotówkowe z uwagi na osobiste preferencje.

Innym zagadnieniem podjętym w badaniu była analiza wskaźnika ubankowienia. Zgodnie z wynikami badania 88,5% respondentów dysponowało rachunkiem płatniczym lub kontem bankowym. Stopień nieubankowienia, mierzony brakiem rachunku płatniczego lub konta bankowego, osób pełnoletnich wyniósł 11,5%, z kolei dla osób w wieku od 15 do 17 lat stopień ten wyniósł 93%.

Wyniki badań potwierdzają, że przygotowywany przez NBP projekt Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego jest odpowiedzią na oczekiwania obywateli.

Działania mające na celu zapewnienie Polakom nieutrudnionego dostępu do gotówki są częścią prac nad Narodową Strategią Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego. Prace te prowadzone są aktualnie w ramach zespołów zadaniowych powołanych przez Radę ds. obrotu gotówkowego. Ich zakończenie planowane jest na IV kw. br. Obejmują one diagnozę stanu dostępności gotówki na terenie kraju przede wszystkim w bankomatach i placówkach bankowych oraz analizę możliwych do wprowadzenia zmian regulacyjnych, poprawiających dostępność gotówki i minimalizujących ryzyko zmniejszenia się jej dostępności dla obywateli w przyszłości.

Celem NBP jest także wprowadzenie w życie rozwiązań, które zagwarantują, że znaki pieniężne emitowane przez NBP będą powszechnie akceptowane jako prawny środek płatniczy na terenie Polski zarówno, w płatnościach detalicznych za codzienne zakupy, jak i przy regulowaniu wszelkich naszych zobowiązań finansowych. Oczywiście wybór formy płatności – gotówkowa lub elektroniczne instrumenty płatnicze – należy pozostawić Polakom. O zagwarantowanie tej właśnie swobody wyboru chodzi NBP – powiedział prof. Adam Glapiński, Prezes NBP.

Udostępniony przez NBP raport „Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 r. Podstawowe wyniki badania” jest częścią szerszej publikacji, która ukaże się na przełomie lat 2021-2022. Badanie zostało zrealizowane w dniach 15 września – 15 października 2020 r. na reprezentatywnej próbie 1265 mieszkańców Polski w wieku od 15 lat.