Prezes NBP na konferencji o zarządzaniu ryzykiem i bezpieczeństwem finansowym

Warszawa, 15 czerwca 2021 r. – Narodowy Bank Polski informuje o wystąpieniu prof. Adam Glapińskiego podczas odbywającej się dziś w Opolu konferencji naukowej „Zarządzanie ryzykiem i bezpieczeństwem finansowym”, którą Narodowy Bank Polski zorganizował we współpracy z Krajową Administracją Skarbową. Prezes banku centralnego wygłosił słowo wstępne.

[…] W czasach gdy niemal każdego dnia dowiadujemy się o przeprowadzonych atakach hakerskich, fraudach, działaniach dezinformacyjnych czy wyciekach wrażliwych danych, nie trzeba chyba nikogo przekonywać o kapitalnym znaczeniu zagadnień, którym poświęcone jest nasze dzisiejsze spotkanie.

Ale patronuję dzisiejszej konferencji nie tylko z poczucia obywatelskiego obowiązku, ale także – a może przede wszystkim – ze względu na ważną rolę, jaką NBP odgrywa w działaniach, które tu określamy jako „zarządzanie ryzykiem i bezpieczeństwem finansowym”. Przypomnę, że zgodnie z ustawą o Narodowym Banku Polskim, do podstawowych zadań NBP należy kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego, działanie na rzecz stabilności systemu finansowego, a także – co szczególnie ważne z punktu widzenia dzisiejszej konferencji – organizowanie bezpiecznych i nowoczesnych rozliczeń pieniężnych. Powyższe zadania NBP należą do szerokiej grupy tzw. funkcji krytycznych, które obejmują zabezpieczenie obsługi płatności w złotych i w euro, obsługi budżetu państwa i innych posiadaczy rachunków w NBP, prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi dla zabezpieczenia płynności płatniczej państwa, realizację polityki pieniężnej i kursowej, wykonywania zadań agenta emisji papierów wartościowych oraz prowadzenia rejestru papierów wartościowych, a także zaopatrywanie banków w walutę polską. Utrzymanie ciągłości działania funkcji krytycznych wspierane jest przez tzw. Plan Ciągłości Działania NBP.

Okres pandemii był bardzo dobrym sprawdzianem sprawności naszych procesów bezpieczeństwa i zdolności utrzymania ciągłości wszystkich funkcji krytycznych. I tu z nieukrywaną dumą muszę powiedzieć, że jako NBP zaliczyliśmy ten sprawdzian wzorowo. […] Ale nauczka, jaką z tego trudnego okresu wyciągamy, jest taka, że bezpieczeństwo systemu finansowego jest i musi pozostać priorytetem polskiego banku centralnego, tak w obszarze płatności elektronicznych, jak i płatności gotówkowych.

Jak wskazują ostatnie doświadczenia, w tym również w Polsce, w sytuacjach kryzysowych gotówka pełni bardzo ważną rolę stabilizującą system finansowy, stanowiąc dla wielu obywateli ważny element przezornościowy, utrzymujący zaufanie do państwa i jego instytucji.

Chodzi nie tylko o naturalny we wszelkiego rodzaju sytuacjach nadzwyczajnych wzrost niepewności, ale także o ryzyko ataków hakerskich, które wówczas znacznie wzrasta. Bardzo dobrym tego przykładem jest okres pandemii COVID-19, w którym liczba cyberataków wymierzonych w instytucje finansowe w okresie luty–kwiecień 2020 r. wzrosła o ponad 200% […]. Gotówka zapewnia w takich sytuacjach ciągłość działania państwa, stając się swego rodzaju bezpiecznikiem systemu finansowego.

Chciałbym w tym miejscu wyraźnie podkreślić, że NBP aktywnie wspiera rozwój płatności zarówno bezgotówkowych, podobnie jak i gotówkowych. Gotówka jest jednak wciąż najpowszechniejszym sposobem dokonywania płatności w Polsce, gdyż, jak pokazują badania przeprowadzone przez NBP w 2020 r., większość Polaków aktywnie korzysta z banknotów i monet emitowanych przez NBP. Dlatego chciałbym w swojej wypowiedzi podkreślić jej szczególną rolę w zarządzaniu ryzykiem i bezpieczeństwem finansowym.

Muszę w tym miejscu nadmienić, że w czasie epidemii odnotowaliśmy liczne przypadki odmowy akceptacji gotówki, nawet w urzędach przy regulowaniu zobowiązań publiczno-prawnych. Takie przypadki zdarzają się również obecnie. I są przez nas aktywnie zwalczane i będą zwalczane. W związku z tym podjęliśmy działania zmierzające do opracowania Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego oraz przyjęcia regulacji na poziomie ustawowym, która każdemu z nas zagwarantuje możliwość wyboru formy płatności, a w przypadku wyboru płatności gotówkowych, zobowiąże akceptanta do jej bezwarunkowego przyjęcia. Inicjatywa – tu podkreślę – spotkała się z bardzo przychylną opinią […] Europejskiego Banku Centralnego. Taka sama jest opinia Europejskiego Banku Centralnego i jego wola. Wpisuje się ona w działania podejmowane przez najbardziej rozwinięte gospodarki świata, wszystkie najbardziej rozwinięte gospodarki świata mają na uwadze ten aspekt […]. Dlatego zwróciłem się do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Pana Andrzeja Dudy, z wnioskiem o wniesienie do Sejmu projektu ustawy gwarantującej powszechną akceptację gotówki. Po analizie inicjatywa ta spotkała się z uznaniem Pana Prezydenta i projekt ustawy został przez niego skierowany do Sejmu.

Podsumowując, gospodarka potrzebuje różnych instrumentów płatniczych, na co wskazują wyniki badań przeprowadzanych przez NBP i udostępnianych publicznie. Wspólnym zadaniem regulatorów rynku oraz całego sektora bankowego jest zapewnienie, aby instrumenty te były bezpieczne i przygotowane na stale utrzymujące się i zmieniające się zresztą, ogólnie rosnące ryzyko. Z satysfakcją mogę Państwa poinformować, że NBP był na takie zdarzenia przygotowany i doskonale zdał ten jakże trudny egzamin w czasie pandemii – powiedział prof. Adam Glapiński, Prezes NBP, podczas otwarcia konferencji.