Raport o Stabilności Systemu Finansowego. Grudzień 2023

Bieżąca ocena oraz perspektywy dla stabilności krajowego systemu finansowego poprawiły się.

Istotnie obniżyło się, wskazywane wcześniej, ryzyko uszczuplenia nadwyżek kapitałowych w bankach i racjonowania kredytu. Stało się to możliwe dzięki wysokim zyskom banków, w znacznej części zaliczonym do funduszy własnych, oraz emisji instrumentów dłużnych kwalifikowanych do MREL.

Poziom kapitałów w sektorze bankowym jest wystarczający do pokrycia potencjalnych strat wynikających z realizacji nawet skrajnych scenariuszy makroekonomicznych. Banki wykazują również wysoką odporność na ryzyko płynności.

Portfel walutowych kredytów mieszkaniowych nadal stanowi główne źródło ryzyka, rzutując na przyszłe wyniki finansowe banków. Jednak poziom dotychczas utworzonych rezerw oraz postępujący proces ugód pozwalają ocenić, że koszty tego ryzyka nie powinny powodować zagrożenia dla stabilnego funkcjonowania sektora bankowego.

Niepewność dotycząca uwarunkowań prawnych i regulacyjnych może wpływać na skłonność banków do finansowania gospodarki oraz ocenę atrakcyjności krajowego rynku przez inwestorów. Jednocześnie ważną kwestią pozostaje konsekwentne przeprowadzenie reformy wskaźników referencyjnych stopy procentowej.

W opinii Narodowego Banku Polskiego realizacja poniższych rekomendacji będzie sprzyjać utrzymaniu stabilności krajowego systemu finansowego.

1. Ograniczenie ryzyka prawno-regulacyjnego

Powinno dążyć się do ograniczania niepewności środowiska prawno-regulacyjnego, w jakim funkcjonują banki.

Wskazane jest podjęcie działań w celu wyeliminowania wątpliwości prawnych związanych ze sposobem uregulowania rekompensat za wcześniejszą spłatę kredytów hipotecznych o stałym oprocentowaniu.

2. Reforma wskaźników referencyjnych stopy procentowej

Zaktualizowany harmonogram reformy wskaźników referencyjnych powinien być realizowany bez dalszych opóźnień, co wymaga determinacji wszystkich interesariuszy.

3. Odpowiednie wsparcie dla kredytobiorców

Ustawowe wsparcie dla kredytobiorców, którego kosztami obciążane miałyby być banki lub sektor publiczny, powinno być ograniczone tylko do osób, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej.

4. Zawieranie ugód w sprawach dotyczących kredytów walutowych

Banki i kredytobiorcy powinni kontynuować proces zawierania ugód w sprawach dotyczących kredytów mieszkaniowych w walutach obcych, przyczyniając się do przyspieszenia tempa rozwiązywania sporów.

5. Spełnienie wymogu MREL instrumentami dłużnymi

Banki powinny kontynuować dążenie do spełnienia istotnej części wymogu MREL kwalifikowalnymi instrumentami dłużnymi.

6. Rozwiązywalne makroostrożnościowe bufory kapitałowe

Uzasadnione jest wprowadzenie niezerowego poziomu rozwiązywalnych, makroostrożnościowych buforów kapitałowych.

7. Zwiększanie efektywności i odporności sektora bankowości spółdzielczej

Wskazane jest aby, banki spółdzielcze wykorzystały dobre wyniki finansowe do zwiększania swojego potencjału rozwojowego.

8. Adekwatna ocena wypłacalności zakładów ubezpieczeń i zatrzymanie przez nie zysków

Przy dokonywaniu oceny wypłacalności zakładów ubezpieczeń należy uwzględniać ryzyko wynikające z wysokiego udziału oczekiwanych zysków z przyszłych składek oraz podwójnego wykorzystania kapitału.

Pożądane jest, aby zakłady ubezpieczeń na życie przeznaczały większą część zysku na podwyższenie kapitału, zwłaszcza w okresie rekordowych wyników finansowych ostatnich miesięcy.

9. Dążenie do redukcji niedopasowania płynności aktywów i pasywów w sektorze funduszy inwestycyjnych

Wskazane jest, aby profil płynnościowy aktywów odpowiadał częstotliwości umarzania jednostek uczestnictwa.