Zwyczaje płatnicze Polaków
Badanie zakresu stosowania i charakterystyki metod płatności wykorzystywanych przez mieszkańców PolskiBadanie zakresu stosowania i charakterystyki metod płatności wykorzystywanych przez mieszkańców Polski
Raport "Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2023 r." prezentuje wyniki badania zwyczajów płatniczych przeprowadzonego na reprezentatywnej grupie Polaków we wrześniu i październiku 2023 r.
„Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2023 r.” jest czwartym zrealizowanym przez NBP badaniem, którego celem jest analiza wykorzystania gotówki i instrumentów bezgotówkowych w transakcjach płatniczych dokonywanych przez Polaków. Badanie zostało przeprowadzone w okresie od 16 września do 16 października 2023 r. na reprezentatywnej grupie 1 254 respondentów w wieku 15 lat i więcej. Poprzednie badania zwyczajów płatniczych Polaków NBP przeprowadził na przełomie 2011 i 2012 r., w 2016 r. i w 2020 r.
Analiza zwyczajów płatniczych Polaków jest istotnym elementem strategii badawczej, która umożliwia monitorowanie zmian na rynku płatności detalicznych w Polsce i określanie kierunków jego rozwoju. Zwyczaje płatnicze zmieniają się i aktualizacja danych oraz wiedzy na ich temat wspiera planowanie i prowadzenie działań banku centralnego w zakresie organizowania obrotu pieniężnego w Polsce. Istotne znaczenie ma także poznanie postaw i poglądów Polaków dotyczących obrotu gotówkowego i płatności bezgotówkowych, a także zakresu korzystania przez nich z usług płatniczych.
Raport zawiera również porównanie wyników badania z 2023 r. z rezultatami poprzednich badań zwyczajów płatniczych przeprowadzonych przez Narodowy Bank Polski.
Do pobrania
Raport "Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 r." prezentuje pełne wyniki badania detalicznych transakcji płatniczych przeprowadzonego we wrześniu i październiku 2020 r.
Głównym celem prezentowanego badania było poznanie zakresu stosowania i charakterystyki metod płatności wykorzystywanych przez mieszkańców Polski do realizacji potrzeb codziennego życia. Zwyczaje płatnicze ulegają ciągłym zmianom i aktualizacja wiedzy w tym obszarze jest niezbędna do planowania i prowadzenia działań banku centralnego związanych z organizacją obrotu pieniężnego w Polsce. Ponadto w ramach badania ważne było poznanie poziomu aktualnego ubankowienia Polaków oraz postaw i poglądów związanych z obrotem gotówkowym i bezgotówkowym. Badanie składało się z dwóch części: ankiety oraz dzienniczka płatności. Zrealizowane zostało w dniach 15 września
– 15 października 2020 r. na reprezentatywnej próbie 1265 mieszkańców Polski.
Elementem raportu jest porównanie jego wyników z wynikami podobnych badań przeprowadzonych przez Narodowy Bank Polski w latach 2011/2012 i 2016 oraz z wynikami podobnych badań dzienniczkowych przeprowadzonych w wybranych krajach Europy i świata.
Do pobrania
Archiwum – Raport „Zwyczaje płatnicze Polaków” przedstawia wyniki pierwszego w Polsce badania zwyczajów płatniczych przeprowadzonego z użyciem dzienniczków płatności w 2011 i 2012 r.
Metoda ta najbardziej precyzyjnie pokazuje, jaki jest rzeczywisty stan korzystania z instrumentów i usług płatniczych. Z badań NBP wynika, że 77% dorosłych Polaków posiada rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy w banku lub SKOK,
a 66% kartę płatniczą. Aż 87% wynagrodzeń w Polsce wypłacana jest przelewem na konto osobiste. Badania potwierdzają, że wśród form dokonywania płatności nadal króluje gotówka – to aż 82% wszystkich płatności detalicznych Polaków, w przypadku 16,5% transakcji użyto kart, a w 1,6% przelewu. Warto odnotować, że 25% Polaków posiadających kartę płatniczą w ogóle nimi nie płaci w sklepach, ponieważ płatność gotówką jest dla nich wygodniejsza. Badania pokazują także, że 50% płatności jest dokonywanych w małych sklepach spożywczych, sklepach osiedlowych, kioskach i bazarach, a tylko 18% w supermarketach i hipermarketach spożywczych. Płatności o wartości do 20 zł stanowią 42% wszystkich transakcji ogółem. Średnia wartość płatności detalicznej gotówką to 38 zł, kartą zbliżeniową 25 zł, kartą debetową 89 zł, kartą kredytową 132 zł, a przelewem 164 zł. W przypadku 53% płatności dostępna była możliwość dokonania transakcji kartą, ponieważ były one akceptowane w danych sklepach. W przypadku płatności dokonywanych w małych sklepach spożywczych, osiedlowych, kioskach i bazarach tylko 33% z nich można było regulować kartami. W supermarketach i hipermarketach spożywczych odsetek ten rośnie aż do 87%.
Badanie dzienniczkowe jest bardzo dokładną metodą zbierania danych dotyczących zwyczajów płatniczych. Polega ono na szczegółowym rejestrowaniu w dzienniczkach płatności wszystkich wydatków i transakcji dokonywanych przez respondentów w ciągu trzech kolejnych dni. Przeprowadzono je na 1000-osobowej reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków w październiku i listopadzie 2011 r. oraz styczniu 2012 r.
Badanie to znacząco uzupełniło wiedzę o zwyczajach płatniczych Polaków. Dotychczas nieznana była m.in. dokładna ilościowa i wartościowa struktura sposobów płatności Polaków, struktura sposobów płatności w poszczególnych miejscach, przeciętne wartości płatności detalicznych dla poszczególnych instrumentów płatniczych, rzeczywista skala akceptacji kart płatniczych w sklepach. Nieznana była także skala płatności pomiędzy osobami fizycznymi i płatności w internecie w relacji do płatności klientów detalicznych w sklepach. Podobne badania zostały dotychczas przeprowadzone przez ekonomistów sześciu banków centralnych na świecie: Oesterreichische Nationalbank, Deutsche Bundesbank, Bank of Canada, Magyar Nemzeti Bank, De Nederlandsche Bank i Reserve Bank of Australia.
Do pobrania