Wyniki kwartalnej ankiety NBP nt. sytuacji na rynku kredytowym
Wyniki ankiety nt. sytuacji na rynku kredytowym wskazują na łagodzenie bądź utrzymanie przez banki dotychczasowej polityki kredytowej, z wyjątkiem segmentu kredytów mieszkaniowych, oraz na spadek popytu na większość rodzajów kredytów w IV kwartale 2021 r.
Wzrost stóp procentowych był najczęściej wskazywanym czynnikiem wpływającym na zmianę polityki kredytowej, a wzrost zapotrzebowania na finansowanie kapitału obrotowego i pogorszenie się sytuacji gospodarstw domowych, na zmiany popytu na kredyt.
W dniu 7 lutego 2022 r. Narodowy Bank Polski opublikował kwartalną informację pt. „Sytuacja na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych”. W materiale omówione zostały zmiany w polityce kredytowej banków i popycie na kredyty, które zaobserwowano w IV kwartale 2021 r., oraz przewidywania banków na I kwartał 2022 r. Informacja została przygotowana na podstawie ankiety, którą na początku stycznia 2022 r. wypełniły 23 banki o łącznym udziale w rynku kredytowym wynoszącym 88%.
W IV kwartale 2021 r. wszystkie ankietowane banki nie zmieniły kryteriów udzielania kredytów dla dużych przedsiębiorstw a większość z nich złagodziło – dla sektora MSP, jako powód podając m.in. niższe ryzyko związane z sytuacją gospodarczą. Jednocześnie banki zwiększyły maksymalną kwotę kredytu, który może zaciągnąć kredytobiorca spełniający wymagane kryteria. Wzrost popytu ze strony dużych oraz spadek – ze strony małych i średnich przedsiębiorstw wynikał zdaniem banków m.in. ze wzrostu zapotrzebowania na finansowanie zapasów i kapitału obrotowego oraz wzrostu wykorzystania alternatywnych źródeł finansowania.
W IV kwartale 2021 r. większość banków kolejny raz zaostrzyło kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych uzasadniając to wzrostem stóp procentowych i pogorszeniem się prognoz sytuacji gospodarczej. Z drugiej strony pojedyncze banki złagodziły niektóre warunki udzielania kredytów, m.in. obniżyły wymagany udział własny kredytobiorcy. Zdaniem ankietowanych banków odwrócenie trendu wzrostowego i spadek popytu na kredyt nastąpił w wyniku prognoz sytuacji na rynku mieszkaniowym, pogorszenia się sytuacji gospodarstw domowych i zmian w wydatkach konsumenckich.
Większość ankietowanych banków kontynuowało w IV kwartale 2021 r. łagodzenie kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych, głównie pod wpływem spadku popytu i wzrostu konkurencji ze strony innych banków. Banki w zróżnicowany sposób zmieniły warunki kredytowania, m.in. podniosły marżę kredytową i marżę na kredyty obarczone zwiększonym ryzykiem, ale jednocześnie zwiększyły maksymalną kwotę kredytu.
Przewidywania banków na I kwartał 2022 r. odnośnie do polityki kredytowej różnią się w zależności od rodzaju kredytu: w przypadku kredytów dla dużych przedsiębiorstw i sektora MSP banki deklarują łagodzenie, a w przypadku kredytów mieszkaniowych – zaostrzenie kryteriów ich udzielania. Banki oczekują wzrostu popytu na kredyty dla dużych przedsiębiorstw i sektora MSP oraz spadku na kredyty mieszkaniowe. Opinie banków co do kierunków zmian polityki kredytowej i popytu na kredyty konsumpcyjne są podzielone, ze wskazaniem na niewielkie zaostrzenie i lekki wzrost popytu.