„Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 r.”

Narodowy Bank Polski poinformował o publikacji materiału pt. „Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 r.” (grudzień 2021). Celem badania była analiza sposobu dokonywania detalicznych transakcji płatniczych, a także takich aspektów jak zakres i metody korzystania z usług instytucji finansowych oraz poszczególnych instrumentów płatniczych. Dostarczyło ono jednocześnie informacji na temat wiedzy finansowej mieszkańców Polski.

Z badania wynika, że ponad 88,5% dorosłych Polaków posiadało rachunek płatniczy. Brak konta był najczęściej powiązany z wykształceniem – najmniej osób posiadających konto (55,7%) znajdowało się wśród respondentów z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym lub niemających formalnego wykształcenia. Dodatkowo, rachunków nie posiadała znaczna większość osób (93,3%) wśród najmłodszej badanej grupy wiekowej – młodzieży w wieku od 15 do 17 lat. Wśród przyczyn niekorzystania z rachunku płatniczego respondenci wskazywali najczęściej brak takiej potrzeby (80,6%), preferencje przechowywania pieniędzy w gotówce (30,3%), ale też postrzeganie kosztów z tym związanych jako zbyt wysokich (21,2%) i brak zaufania do instytucji finansowych (17,7%).

W ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających badanie z gotówki skorzystało 97,8% badanych, przy czym dla 17,3% gotówka była jedynym wykorzystywanym instrumentem płatniczym. W tym samym okresie 82,7% badanych skorzystało z bezgotówkowych instrumentów płatniczych, wśród których najpowszechniej użytym instrumentem była karta płatnicza – skorzystało z niej 81,7% wszystkich respondentów (de facto wszyscy badani, którzy mieli karty płatnicze). Powszechnie używane były również polecenia przelewu, skorzystanie z których zadeklarowało 69,8% respondentów.

Instrumenty płatnicze są dobrze oceniane pod względem podstawowych cech związanych z ich użyciem. Podczas zakupów w kanale stacjonarnym za najszybsze uznawane są karty płatnicze z funkcją zbliżeniową (94%). Gotówka zaś oceniona została jako łatwa w użyciu (94%), bezpieczna (92%), tania (94%) i powszechnie akceptowana (98%). W kanale internetowym za najszybszą uważana była płatność mobilna z wykorzystaniem kodu (88%). Gotówka uważana była natomiast za najłatwiejszy w użyciu (95%), najbezpieczniejszy (95%) i powszechnie akceptowany (91%) instrument płatniczy wykorzystywany w płatnościach zdalnych. Za najtańszą uchodzi płatność kartą płatniczą (85%).

Analizując metody i miejsca pozyskiwania gotówki, dla badanych najłatwiejszy był dostęp do bankomatu (bardzo łatwo i całkiem łatwo mogło dotrzeć do niego 76,4% badanych), z którego korzystała też największa liczba respondentów (83%). Na kolejnym miejscu pod względem łatwości do-stępu plasował się oddział bankowy (łatwo i całkiem łatwo docierało tam 45,5% respondentów), z tej metody pobrania gotówki korzystało 58,4% respondentów. Do placówki Poczty Polskiej łatwo i bardzo łatwo mogło dotrzeć 24,3% badanych, zaś 67,7% badanych nie pozyskiwało gotówki w tym miejscu. Usługa cash back była łatwo lub bardzo łatwo dostępna dla 17,6% badanych, była też najmniej popularna – 75% osób nie korzystało z tej metody.***

Wiosną 2021 r. został opublikowany raport pt. „Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 r. Podstawowe wyniki badania”, który zawierał wybrane, podstawowe wyniki. W niniejszym opracowaniu przedstawiono pełne wyniki badania, obejmujące zarówno wcześniej opublikowane wyniki podstawowe, jak i nowe, uzupełniające wyniki z przeprowadzonego badania.