Zarządzanie rezerwami dewizowymi

Rezerwy dewizowe Narodowego Banku Polskiego są to łatwo rozporządzalne, płynne aktywa zagraniczne. Obejmują one rezerwy walutowe, czyli aktywa w walutach obcych, głównie w formie papierów wartościowych, lokat i gotówki, oraz złoto. Statystyki dotyczące wartości oficjalnych aktywów rezerwowych NBP na koniec miesięcy publikowane są na stronie internetowej Banku: oficjalne aktywa rezerwowe.

W warunkach płynnego kursu walutowego rezerwy walutowe służą przede wszystkim wzmacnianiu wiarygodności finansowej kraju, co przekłada się na niższe koszty finansowania na światowych rynkach, niższą zmienność kursu złotego, a także niższe ryzyko nagłego odpływu kapitału. Rezerwy dewizowe mogą być również wykorzystane do wsparcia stabilności sektora bankowego lub rynków finansowych.

Z uwagi na nadrzędny cel, jakim jest zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa finansowego kraju, NBP przywiązuje największą wagę do zachowania płynności i bezpieczeństwa posiadanych aktywów, a dopiero w dalszej kolejności – do podwyższenia ich dochodowości w długim okresie.

W związku z powyższym, dominujący udział w strukturze walutowej rezerw NBP mają USD i EUR (aż 61% rezerw). Są to waluty o najwyższej płynności i najszerszych możliwościach inwestycyjnych, jakie zapewniają rynki amerykańskich, niemieckich i francuskich rządowych papierów wartościowych, przy relatywnie niskim ryzyku kredytowym. Ponadto, struktura walutowa rezerw NBP obejmuje: 12% GBP, 10% CAD, 8% AUD, 6% NOK i 3% NZD, a zatem jest dość silnie zdywersyfikowana. Dywersyfikacja walutowa pozwala na ograniczenie ryzyka rynkowego, czyli zmienności kursów walutowych, a równocześnie oddziałuje w kierunku podwyższenia dochodowości rezerw.

Zdywersyfikowana jest również struktura inwestycyjna rezerw NBP. Wprawdzie dominującą część rezerw (około 80%) stanowią rządowe papiery wartościowe, charakteryzujące się najwyższym stopniem bezpieczeństwa i płynności, NBP inwestuje również w pozarządowe papiery wartościowe, wyemitowane przede wszystkim przez instytucje powiązane z sektorem rządowym oraz instytucje ponadnarodowe. Niewielką część rezerw stanowią krótkoterminowe lokaty składane w bankach o wysokiej wiarygodności kredytowej. NBP wykorzystuje również kontrakty futures na obligacje rządowe oraz na główne indeksy akcyjne na rynkach amerykańskim, strefy euro i brytyjskim.

NBP lokuje rezerwy dewizowe również w instrumentach finansowych służących realizacji celów zrównoważonego rozwoju (sustainable investment), w tym zwłaszcza zielonych obligacjach (green bonds).

Istotny element rezerw dewizowych stanowi złoto. Złoto oferuje wyjątkowe walory inwestycyjne – przede wszystkim posiada status safe haven, który sprawia, że jego wartość zazwyczaj rośnie w warunkach podwyższonego ryzyka kryzysów finansowych, czy też geopolitycznych. Ponadto charakteryzuje się niskim poziomem korelacji z innymi klasami aktywów i walutami rezerwowymi. Cechy te sprawiają, że złoto bardzo dobrze wpisuje się w ostrożnościową funkcję utrzymywania rezerw walutowych i gromadzenia kapitału w długiej perspektywie. Obecnie (czerwiec 2022 r.) NBP posiada prawie 230 ton złota, co stanowi około 9% aktywów rezerwowych. Strategia zarządzania rezerwami dewizowymi zakłada dalsze zwiększanie zasobu złota, a skala i tempo tego procesu będą zależały od zmian poziomu rezerw dewizowych i uwarunkowań rynkowych. Statystyki wielkości zasobu złota NBP w mln uncji trojańskich są publikowane w cyklu miesięcznym na stronie internetowej NBP: płynne aktywa i pasywa w walutach obcych.

W serwisie internetowym Banku są również dostępne inne publikacje dotyczące zarządzania rezerwami dewizowymi, m.in. coroczne Sprawozdanie z działalności NBP, artykuł Zarządzanie rezerwami dewizowymi NBP oraz wypowiedzi / publikacje zawierające informacje o zasobie złota i motywach utrzymywania kruszcu przez NBP, m.in.: Złoto jako filar strategii zarządzania rezerwami przez NBP oraz Bankoteka – polskie rezerwy złota.