Komunikat Komitetu Stabilności Finansowej po posiedzeniu dotyczącym nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym

W posiedzeniu Komitetu Stabilności Finansowej, które odbyło się 19 marca 2021 r. uczestniczyli:

Paweł Szałamacha, Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego jako Przewodniczący Komitetu,
Piotr Patkowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów,
Jacek Jastrzębski, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego,
Piotr Tomaszewski, Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Komitet, wykonując obowiązki ustawowe, podjął uchwałę ws. rekomendacji skierowanej do Ministra Finansów dotyczącej utrzymania w I kwartale 2021 r. wskaźnika bufora antycyklicznego na poziomie 0%, a także zdecydował o przekazaniu Europejskiej Radzie ds. Ryzyka Systemowego (ERRS) odpowiednich informacji o jego wysokości oraz wskaźnikach będących podstawą wyznaczenia tego bufora. Przedstawiciel Ministra Finansów zgodził się z rekomendacją i potwierdził brak potrzeby podejmowania działań legislacyjnych w tym zakresie

Członkowie Komitetu omówili źródła ryzyka w polskim systemie finansowym wskazane w ankiecie przeprowadzonej wśród instytucji reprezentowanych w KSF. W ocenie Komitetu zwiększyło się ryzyko prawne związane z portfelem mieszkaniowych kredytów walutowych. Ze względu na rosnącą liczbę umów objętych postępowaniem sądowym banki systematycznie zwiększają odpisy i rezerwy z tytułu ryzyka prawnego. Istotny wpływ na dalsze kształtowanie się tych kosztów może mieć rozstrzygnięcie całego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego planowane na 13 kwietnia br. Komitet zapoznał się z najnowszymi analizami dotyczącymi tego ryzyka oraz przebiegiem prac nad propozycją pozasądowych rozwiązań dotyczących kredytów walutowych i potwierdził potrzebę dalszego monitorowania sytuacji w tym zakresie. Komitet ponownie uznał obniżającą się rentowność banków jako kolejne, istotne źródło ryzyka w polskim systemie finansowym. W związku z zakończeniem przez KNF procedury wydawania zezwolenia na prowadzenie przez GPW Benchmark S.A. działalności jako administratora wskaźników referencyjnych stóp procentowych, Komitet uznał, że ryzyko związane z niedostosowaniem w terminie wskaźnika WIBOR do przepisów prawa UE wygasło.

Komitet zapoznał się z podsumowaniem bieżących analiz w zakresie tendencji na krajowym rynku nieruchomości mieszkaniowych, które wskazują na dalszy wzrost aktywności na tym rynku. Jednocześnie istniejące nadwyżki kapitałowe oraz dobra sytuacja płynnościowa banków sprawiają, że brak jest barier dla prowadzenia akcji kredytowej po stronie podażowej. W ocenie Komitetu ryzyko związane z rynkiem nieruchomości mieszkaniowych obniżyło się.

Komitet zaakceptował efekty prac Grupy Roboczej ds. analizy sytuacji w sektorze banków spółdzielczych i sektorze spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Grupa przygotowała projekty dokumentów zawierających propozycje możliwych do podjęcia działań w zakresie wsparcia stabilnego funkcjonowania sektorów banków spółdzielczych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Komitet, mając na względzie konieczność wsparcia stabilnego rozwoju wskazanych sektorów oraz ryzyko systemowe związane ze słabością niektórych instytucji, podjął następujące uchwały:

w sprawie rekomendacji dotyczących działań wspierających stabilne funkcjonowanie banków spółdzielczych,
w sprawie rekomendacji dotyczących działań wspierających stabilne funkcjonowanie spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, oraz
w sprawie stanowiska dotyczącego funkcjonowania sektora bankowości spółdzielczej.

Jednocześnie, mając na uwadze potencjalne bariery dla funkcjonowania wskazanych sektorów, które ujawniły się w przeprowadzonych analizach, zdecydowano o skierowaniu pism do:

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie mechanizmu przyznawania dopłat do oprocentowania kredytów udzielanych przez banki na inwestycje i przedsięwzięcia związane z produkcją rolną i jej rozwojem, tzw. kredytów preferencyjnych, oraz
Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie podejścia do uznawania ujednoliconej oferty produktowej i usługowej w ramach zrzeszenia jako zmowy cenowej.

Komitet pragnie w tym miejscu podkreślić, że warunkiem koniecznym dla powodzenia procesu rozwoju sektora banków spółdzielczych i sektora spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych jest zaangażowanie i determinacja samych zainteresowanych podmiotów.

Członkowie Komitetu omówili wnioski z opracowanego przez NBP Raportu o nadzorze systemowym w zakresie polskiego systemu płatniczego za 2019 r. z punktu widzenia ryzyka systemowego infrastruktury i systemów rozrachunkowych i płatniczych o charakterze makroostrożnościowym.

Komitet zapoznał się z informacjami na temat potrzeby wyznaczenia w polskim porządku prawnym organu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji oraz kontrahentów centralnych na potrzeby realizacji obowiązków wynikających z odpowiednich rozporządzeń UE.

Komitet podjął decyzję o przekazaniu Europejskiej Radzie ds. Ryzyka Systemowego informacji o braku istotnych ekspozycji polskich banków na francuski sektor przedsiębiorstw niefinansowych w związku ze stosowaniem mechanizmu odwzajemniania instrumentów makroostrożnościowych przyjętych w innych państwach.

Kolejne regularne posiedzenie Komitetu dotyczące nadzoru makroostrożnościowego zaplanowano na II kwartał 2021 r.