Obrót bezgotówkowy

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2022 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (4) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (5) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (8) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (10) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (11) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (13) transakcje bezgotówkowe w podziale na instrumenty płatnicze, (14) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (15) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1, (16) udział pieniądza gotówkowego w PKB, (17) Raport Global Findex Database oraz (18) udział gotówki w płatnościach.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2021)

Raport z badania pt.: „Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego”, przygotowany przez prof. Dominikę Maison (Uniwersytet Warszawski) na zlecenie Departamentu Systemu Płatniczego NBP, przedstawia zbadane w 2021 r. opinie Polaków i ich zachowania finansowe w obszarze płatności bezgotówkowych, postawy wobec banków i pieniędzy oraz analizę tych zachowań w zależności od różnych czynników psychologicznych i cech demograficznych wraz z analizą porównawczą z danymi z poprzednich podobnych badań, jakie miały miejsce w 2009, 2013 i 2016 roku. W raporcie zaprezentowano aktualne na moment badania wartości: wskaźnika mierzącego intensywność korzystania z obrotu bezgotówkowego poprzez pomiar natężenia prowadzenia operacji w różnych obszarach związanych z obrotem bezgotówkowym (Wskaźnik Korzystania z Obrotu Bezgotówkowego – IKOB) oraz wskaźnika mierzącego subiektywne nastawienie Polaków do obrotu bezgotówkowego (Wskaźnik Zaufania do Obrotu Bezgotówkowego – IZOB), dokonano również porównania tych wskaźników wobec wyliczeń bazowych z 2009 r. i wyliczeń z 2013 r. oraz 2016 r. Raport zawiera także wyniki nowo badanego obszaru dotyczącego płatności w czasie pandemii oraz postrzegania przez respondentów możliwości pozyskiwania gotówki, dostępu do niej i jej percepcji.

Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego (2021)

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP ze stycznia 2020 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (4) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (5) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (8) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (10) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (11) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (13) udział transakcji oszukańczych w wartości wszystkich transakcji dokonywanych kartami, (14) transakcje bezgotówkowe w podziale na instrumenty płatnicze, (15) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (16) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1, (17) udział pieniądza gotówkowego w PKB oraz (18) udział gotówki w płatnościach.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2020) 

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP ze stycznia 2020 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (4) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (5) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (8) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (10) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (11) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (13) transakcje bezgotówkowe w podziale na instrumenty płatnicze, (14) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (15) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1, (16) udział pieniądza gotówkowego w PKB.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2019) 

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP ze stycznia 2020 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (4) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (5) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (8) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (10) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (11) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (13) transakcje bezgotówkowe w podziale na instrumenty płatnicze, (14) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (15) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1, (16) udział pieniądza gotówkowego w PKB.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2018) 

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2018 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (4) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (5) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (8) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (10) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (11) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (13) udział transakcji oszukańczych w wartości wszystkich transakcji dokonywanych kartami, (14) transakcje bezgotówkowe w podziale na instrumenty płatnicze, (15) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (16) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1, (17) udział pieniądza gotówkowego w PKB, (18) udział gotówki w płatnościach.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2017)

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2017 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (4) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (5) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (8) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (10) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (11) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (13) transakcje bezgotówkowe w podziale na instrumenty płatnicze, (14) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (15) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1, (16) udział pieniądza gotówkowego w PKB, (17) udział gotówki w płatnościach.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2016) 

Raport z badania pt.: „Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego” przygotowany w lutym 2017 r. przez dr hab. Dominikę Maison, Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, na zlecenie Departamentu Systemu Płatniczego NBP, przedstawia opinie Polaków i ich zachowania finansowe w obszarze płatności bezgotówkowych, postawy wobec banków i pieniędzy oraz analizę tych zachowań w zależności od różnych czynników psychologicznych i cech demograficznych w 2016 r. wraz z analizą porównawczą z danymi z 2009 i 2013 roku.

W raporcie zaprezentowano aktualną wartość wskaźnika mierzącego intensywność korzystania z obrotu bezgotówkowego poprzez pomiar natężenia prowadzenia operacji w różnych obszarach związanych z obrotem bezgotówkowym (Wskaźnik Korzystania z Obrotu Bezgotówkowego – IKOB) oraz wskaźnika mierzącego subiektywne nastawienie Polaków do obrotu bezgotówkowego (Wskaźnik Zaufania do Obrotu Bezgotówkowego – IZOB). Dokonano także porównania tych wskaźników wobec wyliczeń bazowych z 2009 r. i wyliczeń z 2013 r.

Potrzeba kontynuacji wyliczenia wskaźników IKOB i IZOB w 2016 roku wynikała z Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata 2014 – 2020, przygotowanego przez Koalicję na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności.

Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego (2016)

Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego (2016)

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2016 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (4) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (5) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (8) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (9) rozwój rynku płatności zbliżeniowych, (10) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (11) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (12) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (13) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (14) transakcje bezgotówkowe w podziale na instrumenty płatnicze, (15) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (16) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1, (17) Udział pieniądza gotówkowego w PKB.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2015)

Poniższa prezentacja przedstawia wybrane wyniki ogólnopolskiego badania Polaków nt. korzystania z usług bankowych i płatności przeprowadzonego w 2016 r.

Wśród najważniejszych wyników wymienić można następujące:

• konto osobiste (ROR) w Polsce ma 79% dorosłych Polaków; połowa Polaków, którzy mają rachunek, nie płaci za niego miesięcznej opłaty,
• wśród respondentów, którzy mają rachunek bankowy, 85% osób ma kartę debetową,
• 78% osób, które mają ROR, ma również dostęp do usług bankowości internetowej,
• wśród osób, które mają dostęp do usług bankowości internetowej, 38% z nich ma również dostęp do usług bankowości mobilnej,
• gospodarstwa domowe w Polsce ok. 2/3 rachunków za energię płacą bezgotówkowo, przede wszystkim przelewem w serwisie bankowości internetowej,
• biorąc pod uwagę wszystkie płatności Polaków w sklepach i za usługi, oszacować można, że 63% płatności dokonywana jest gotówką, 33% kartami płatniczymi, a 4% przelewem.

Polacy na temat usług bankowych i płatności (2016)

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2015 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: (1) liczba placówek instytucji oferujących usługi płatnicze, (2) liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca, (3) wskaźnik ubankowienia, (4) liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców, (5) liczba terminali POS w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, (6) liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca, (7) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, (8) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą kartą płatniczą, (9) liczba transakcji zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, (10) rozwój rynku płatności zbliżeniowych, (11) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi, (12) udział transakcji oszukańczych w wartości wszystkich transakcji dokonywanych kartami, (13) liczba zrealizowanych poleceń przelewu na jednego mieszkańca, (14) liczba zrealizowanych poleceń zapłaty na jednego mieszkańca, (15) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, (16) relacje pomiędzy poziomem dochodu a transakcjami instrumentami płatniczymi, (17) udział pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1.

Opracowanie zakończone jest zestawieniem rankingów Polski w najważniejszych wskaźnikach w ostatnich latach oraz podsumowaniem.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2014)

Poniższy materiał przedstawia prognozy 37 wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego dla Polski oraz Unii Europejskiej na lata 2014–2020. Wskaźniki dotyczą m.in. liczby rachunków bankowych, liczby kart płatniczych, liczby bankomatów i terminali POS, liczby i wartości transakcji bezgotówkowych. Prognozy zostały opracowane na podstawie modeli ekonometrycznych stworzonych z wykorzystaniem danych dostarczonych przez Departament Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego oraz pozyskanych z zasobów Europejskiego Banku Centralnego. Opracowanie może być traktowane jako zaktualizowana wersja publikacji pod analogicznym tytułem z 2011 r.

Opracowanie zostało przygotowane na zlecenie Narodowego Banku Polskiego, a jego autorami są dr Mariusz Kozakiewicz i dr Marek Kwas ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Prognoza wybranych wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego na lata 2014-2020 

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2014 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: 1) liczba placówek oferujących usługi płatnicze, 2) liczba rachunków bankowych, 3) liczba bankomatów, 4) liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze, 5) liczba wydanych kart płatniczych,
6) liczba transakcji kartami płatniczymi, 7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą karta płatniczą, 8) liczba transakcji bezgotówkowych zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, 9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzanych kartami płatniczymi, 10) udział transakcji oszukańczych w wartości wszystkich transakcji dokonanych kartami, 11) liczba zrealizowanych poleceń przelewu i poleceń zapłaty, 12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych.

Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z wcześniejszych lat pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2013)

Na rynku detalicznych płatności bezgotówkowych zachodzą obecnie dynamiczne przemiany. Transakcje dokonywane do niedawna w punktach handlowo-usługowych były wyłączną domeną gotówki i kart płatniczych. Obecnie zakres dostępnych dla konsumentów instrumentów płatniczych poszerzył się o kilka dodatkowych pozycji. Ich wspólną cechą jest wykorzystanie możliwości stwarzanych przez rozwój technologii mobilnych. Połączenie instrumentu płatniczego i telefonu komórkowego zaowocowało wykreowaniem nowych schematów płatności bezgotówkowych o zróżnicowanym charakterze. Napływ innowacji zrodził więc potrzebę uporządkowania terminologii i dokonania klasyfikacji systemów obecnych na rynku.

Celem poniższych opracowań jest dokonanie systematyzacji zjawisk zachodzących na rynku płatności bezgotówkowych w Polsce i na świecie oraz scharakteryzowanie schematów bezgotówkowych płatności niekartowych. W raportach wykorzystano dane źródłowe zebrane przez Departament Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego oraz informacje publikowane przez podmioty aktywne na rynku.

Niekartowe schematy płatności bezgotówkowych w Polsce 

Niekartowe schematy płatności bezgotówkowych na świecie. Kierunki rozwoju, wybrane przykłady

Raport „Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego 2013” przygotowany w grudniu 2013 r. przez panią dr hab. Dominikę Maison, Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, na zlecenie Departamentu Systemu Płatniczego NBP, przedstawia opinie Polaków i ich zachowania finansowe w obszarze płatności bezgotówkowych, postawy wobec banków i pieniędzy oraz analizę tych zachowań w zależności od różnych czynników psychologicznych i cech demograficznych.

W raporcie zaprezentowano aktualną wartość wskaźnika mierzącego intensywność korzystania z obrotu bezgotówkowego poprzez pomiar natężenia prowadzenia operacji w różnych obszarach związanych z obrotem bezgotówkowym (Wskaźnik Korzystania z Obrotu Bezgotówkowego – IKOB) oraz wskaźnika mierzącego subiektywne nastawienie Polaków do obrotu bezgotówkowego (Wskaźnik Zaufania do Obrotu Bezgotówkowego – IZOB). Dokonano także porównania tych wskaźników wobec wyliczeń bazowych z 2009 r.

Potrzeba wyliczenia aktualnych wskaźników IKOB i IZOB wynikała z Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata 2009 – 2013, przygotowanego przez Koalicję na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności. Wskaźniki zostały uwzględnione w Programie na lata 2014-2020.

Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego 2013

Diagnoza stanu rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej za 2012 r.

Raport „Zwyczaje płatnicze Polaków” przedstawia wyniki pierwszego w Polsce badania zwyczajów płatniczych przeprowadzonego z użyciem dzienniczków płatności. Metoda ta najbardziej precyzyjnie pokazuje, jaki jest rzeczywisty stan korzystania z instrumentów i usług płatniczych.

Z badań NBP wynika, że 77% dorosłych Polaków posiada rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy w banku lub SKOK, a 66% kartę płatniczą. Aż 87% wynagrodzeń w Polsce wypłacana jest przelewem na konto osobiste. Badania potwierdzają, że wśród form dokonywania płatności nadal króluje gotówka – to aż 82% wszystkich płatności detalicznych Polaków, w przypadku 16,5% transakcji użyto kart, a w 1,6% przelewu. Warto odnotować, że 25% Polaków posiadających kartę płatniczą w ogóle nimi nie płaci w sklepach, ponieważ płatność gotówką jest dla nich wygodniejsza. Badania pokazują także, że 50% płatności jest dokonywanych w małych sklepach spożywczych, sklepach osiedlowych, kioskach i bazarach, a tylko 18% w supermarketach i hipermarketach spożywczych. Płatności o wartości do 20 zł stanowią 42% wszystkich transakcji ogółem. Średnia wartość płatności detalicznej gotówką to 38 zł, kartą zbliżeniową 25 zł, kartą debetową 89 zł, kartą kredytową 132 zł, a przelewem 164 zł. W przypadku 53% płatności dostępna była możliwość dokonania transakcji kartą, ponieważ były one akceptowane w danych sklepach. W przypadku płatności dokonywanych w małych sklepach spożywczych, osiedlowych, kioskach i bazarach tylko 33% z nich można było regulować kartami. W supermarketach i hipermarketach spożywczych odsetek ten rośnie aż do 87%.

Badanie dzienniczkowe jest bardzo dokładną metodą zbierania danych dotyczących zwyczajów płatniczych. Polega ono na szczegółowym rejestrowaniu w dzienniczkach płatności wszystkich wydatków i transakcji dokonywanych przez respondentów w ciągu trzech kolejnych dni. Przeprowadzono je na 1000-osobowej reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków.

Badanie to znacząco uzupełniło wiedzę o zwyczajach płatniczych Polaków. Dotychczas nieznana była m.in. dokładna ilościowa i wartościowa struktura sposobów płatności Polaków, struktura sposobów płatności w poszczególnych miejscach, przeciętne wartości płatności detalicznych dla poszczególnych instrumentów płatniczych, rzeczywista skala akceptacji kart płatniczych w sklepach. Nieznana była także skala płatności pomiędzy osobami fizycznymi i płatności w internecie w relacji do płatności klientów detalicznych w sklepach. Podobne badania zostały dotychczas przeprowadzone przez ekonomistów sześciu banków centralnych na świecie: Oesterreichische Nationalbank, Deutsche Bundesbank, Bank of Canada, Magyar Nemzeti Bank, De Nederlandsche Bank i Reserve Bank of Australia.

Zwyczaje płatnicze Polaków

Porównanie wyników badań dzienniczkowych zwyczajów płatniczych przeprowadzonych na świecie

Badanie akceptacji gotówki i kart płatniczych wśród polskich przedsiębiorców zostało przeprowadzone w II połowie 2012 r. we wspólnym projekcie badawczym:

• Fundacji Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego,
• Narodowego Banku Polskiego
• Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Badanie pozwoliło m.in. oszacować koszty akceptacji płatności gotówkowych i kartowych w fizycznych punktach handlowo-usługowych w Polsce. Do oceny wysokości opłaty interchange zastosowano nowatorską metodę testu obojętności akceptanta (zwanego także testem turysty). Wyniki badania pokazują m.in., że:

• Istnieje dysproporcja między kosztami gotówki i kart płatniczych po stronie przedsiębiorców w Polsce. Koszty akceptacji kart płatniczych są znacznie wyższe niż gotówki.
• Aplikacja testu obojętności akceptanta dowodzi, że stawki opłaty interchange w Polsce powinny być niskie (do ok. 0,2%), a nawet zerowe (w zależności od kwoty transakcji).
• Elastyczność cenowa przedsiębiorców na wysokość opłaty akceptanta wskazuje, że wprawdzie każda obniżka opłaty interchange przyspieszyłaby rozwój sieci akceptacji, ale dopiero niskie poziomy opłaty interchange mogłyby faktycznie spowodować wysoce dynamiczny rozwój sieci akceptacji kart płatniczych w Polsce.

Autorem raportu jest dr Jakub Górka z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik projektu badawczego.

Badanie akceptacji gotówki i kart płatniczych wśród polskich przedsiębiorców

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2012 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników takich jak: 1) liczba placówek oferujących usługi płatnicze w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, 2) liczba rachunków bankowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca, 3) liczba bankomatów w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, 4) liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, 5) liczba wydanych kart płatniczych w przeliczeniu na 1 mieszkańca, 6) liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, 7) liczba transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą karta płatniczą, 8) liczba transakcji bezgotówkowych zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS, 9) udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzanych kartami płatniczymi, 10) udział transakcji oszukańczych w wartości wszystkich transakcji dokonanych kartami, 11) liczba zrealizowanych poleceń przelewu i poleceń zapłaty na 1 mieszkańca, 12) liczba transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych, 13) udział liczby i wartości transakcji dokonywanych gotówką i bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi.

Opracowanie zawiera także wskazanie określonych trendów zaobserwowanych na rynku kart płatniczych oraz wyjaśnienia metodologiczne dotyczące budowania omawianych wskaźników. Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z 2010 r. i 2009 r. pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej (2011) 

W raporcie zaprezentowano wyniki badania jakościowego postaw i zachowań finansowych Polaków powyżej 55 roku życia. Celem badania było pogłębienie wiedzy o segmentach osób, wyodrębnionych na podstawie wcześniej przeprowadzonego badania ilościowego, będącej wsparciem działań promujących obrót bezgotówkowy, wśród badanej grupy. W raporcie przedstawiono szczegółowe informacje dotyczące potrzeb, poglądów, warunków życia pokolenia 55+, a także motywów leżących u podłoża określonych zachowań finansowych tych osób, ze szczególnym uwzględnieniem zachowań związanych z obrotem bezgotówkowym oraz barier przed korzystaniem z bezgotówkowych instrumentów płatniczych.

W raporcie zaprezentowano także kierunki działań i sposoby komunikacji możliwe do wykorzystania w materiałach promujących usługi finansowe i obrót bezgotówkowy z uwzględnieniem potrzeb poszczególnych segmentów osób.

Badanie postaw i zachowań finansowych Polaków powyżej 55 roku życia

W raporcie pt. „Badanie postaw Polaków powyżej 60 roku życia wobec obrotu bezgotówkowego” zaprezentowano wyniki badania ilościowego przeprowadzonego w lutym i marcu 2012 r. na grupie osób powyżej 60 roku życia oraz dodatkowej próbie osób pomiędzy 55 a 60 rokiem życia.

Raport zawiera dane na temat aktywności w korzystaniu z usług bankowych, instrumentów płatniczych oraz nowoczesnych technologii wśród badanej grupy osób. Opracowanie zawiera ogólną charakterystykę tej grupy oraz informacje dotyczące poziomu wiedzy finansowej, sposobu zarządzania własnymi finansami i zakresu korzystania przez nią z płatności bezgotówkowych.

Wyniki badania pokazały, że badana grupa nie jest grupą jednorodną pod względem sposobu postrzegania rynku usług finansowych. Pozwoliło to na wyodrębnienie segmentów osób, charakteryzujących się takim samym nastawieniem do życia, przyszłości, pracy, emerytury, finansów oraz nowoczesnych instrumentów płatniczych. W raporcie przedstawiono charakterystykę każdego segmentu oraz ich szczegółowe porównanie w odniesieniu do badanych zagadnień.

Badanie postaw Polaków powyżej 60 roku życia wobec obrotu bezgotówkowego

Analiza prawna funkcjonowania opłaty surcharge (od transakcji bezgotówkowych w POSach i od transakcji gotówkowych w bankomatach) na rynku kart płatniczych w Polsce w porównaniu do wybranych krajów Unii Europejskiej

Program redukcji opłat kartowych w Polsce został przygotowany przez Zespól Roboczy ds. Opłaty Interchange, powołany przez Radę ds. Systemu Płatniczego. Program zaakceptowała większość członków Zespołu reprezentujących wszystkie strony systemów kartowych, a 30 marca 2012 r. został on przyjęty przez Radę ds. Systemu Płatniczego. Jest on propozycją kompromisu o charakterze nieregulacyjnym w zakresie wysokości opłat interchange w Polsce. Głównym celem Programu jest doprowadzenie do sytuacji, w której konsument będzie mógł dokonywać płatności bezgotówkowych przy użyciu karty w jak największej liczbie punktów handlowo-usługowych w Polsce i niezależnie od wysokości kwoty transakcji.

Program zakłada stopniowe obniżanie stawek opłat interchange w Polsce do poziomu średniego w Unii Europejskiej, do 2017 r. W szczególności proponuje się, aby poziom opłat interchange został bezwarunkowo obniżony najpóźniej od dnia 1 stycznia 2013 r. do wysokości 1,1% wartości transakcji dla kart debetowych i 1,2% dla kart kredytowych. W następnych latach dalsze obniżki opłat interchange byłyby uzależnione od kształtowania się wybranych wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego.

W kwietniu 2012 r. Program został przekazany przez Narodowy Bank Polski do organizacji kartowych działających w Polsce (VISA, MasterCard, American Express, Diners Club), z prośbą o przedstawienie przez nie do 30 maja 2012 r. stanowiska wobec propozycji zawartych w Programie.

Program redukcji opłat kartowych w Polsce. Marzec 2012 

Poniższy materiał przedstawia prognozy 35 wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego dla Polski oraz Unii Europejskiej na lata 2011–2016. Wskaźniki dotyczą m.in. liczby rachunków bankowych, liczby kart płatniczych, liczby bankomatów i terminali POS, liczby i wartości transakcji bezgotówkowych. Prognozy zostały opracowane na podstawie modeli ekonometrycznych stworzonych z wykorzystaniem danych dostarczonych przez Departament Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego oraz pozyskanych z zasobów Europejskiego Banku Centralnego i Eurostatu.

Opracowanie zostało przygotowane na zlecenie Narodowego Banku Polskiego, a jego autorami są dr Mariusz Kozakiewicz i dr Marek Kwas ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Prognoza wybranych wskaźników rozwoju obrotu bezgotówkowego na lata 2011-2016

Raport zatytułowany „Analiza funkcjonowania opłaty interchange w transakcjach bezgotówkowych na rynku polskim”, opublikowany 30 stycznia 2012 r. dowodzi, że opłaty interchange w Polsce są ponad dwukrotnie wyższe niż średnio w krajach Unii Europejskiej, a ośmiokrotnie wyższe niż na Węgrzech czy w Finlandii. Na przykład w przypadku płatności debetową kartą VISA w Polsce opłata ta wynosi 1,60 proc. wartości transakcji, podczas gdy średnio w UE jest to 0,72 proc.

Raport jest pierwszym opracowaniem, które w kompleksowy sposób prezentuje niepublikowane wcześniej dane dotyczące opłat interchange w Polsce na tle UE. Przeanalizowano w nim również funkcjonowanie rynku kart płatniczych w Polsce oraz zzczegółowo omówiono doświadczenia krajów, w których dokonano zmian wysokości tej opłaty: na Węgrzech, w Hiszpanii, w Australii i USA.

Analiza funkcjonowania opłaty interchange w transakcjach bezgotówkowych na rynku polskim. Styczeń 2012 

Poniższy materiał Departamentu Systemu Płatniczego NBP z grudnia 2011 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych, związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności: poziomem „ubankowienia”, wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych, elementów infrastruktury płatniczej. W opracowaniu zawarto ranking krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem pozycji Polski oraz wielkości średniego wskaźnika w UE, w odniesieniu do wielkości podstawowych wskaźników np.: 1/liczby placówek oferujących usługi płatnicze w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, 2/liczby rachunków bankowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca, 3/liczby bankomatów w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, 4/liczby kart płatniczych w przeliczeniu na 1 mieszkańca, 5/liczby transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca, 6/liczby transakcji bezgotówkowych dokonywanych pojedynczą karta płatniczą, 7/liczby transakcji bezgotówkowych zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS., 8/liczbę transakcji dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych.

Opracowanie zawiera także wskazanie określonych trendów zaobserwowanych na rynku kart płatniczych oraz wyjaśnienia metodologiczne dotyczące budowania omawianych wskaźników. Opracowanie to może być traktowane jako rozbudowana i zaktualizowana wersja publikacji z roku 2009 r. pod analogicznym tytułem.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami płatniczymi innych krajów UE (2010)

Raport przedstawia porównanie najważniejszych wyników dwóch badań, przeprowadzonych na reprezentatywnych próbach społeczeństwa, dotyczących sposobów dokonywania płatności masowych w 2006 i 2009 roku. Płatności masowe to płatności wykonywane cyklicznie, z reguły co miesiąc, za najpopularniejsze usługi dla gospodarstw domowych.

Na przestrzeni lat 2006-2009 nastąpił wzrost udziału bezgotówkowych płatności masowych z 17% do ponad 33% w ogólnej liczbie płatności cyklicznych. Najpopularniejszy sposób płatności za rachunki to płatność gotówką na poczcie. Wśród bezgotówkowych sposobów płatności dominuje przelew przez Internet z wykorzystaniem bankowości internetowej.

W 2006 r. średnia szacowana liczba płatności masowych w Polsce wynosiła około 920-950 milionów. W 2009 r. przeciętna liczba płatności masowych wynosiła około 1090-1200 milionów.

Szacuje się, że w latach 2006-2009 Polacy zaoszczędzili dzięki rozwojowi obrotu bezgotówkowego w płatnościach masowych około 400-800 milionów złotych, przy przyjętych założeniach. W perspektywie do 2020 r. oszczędności mogą nawet wynosić około 14-15 miliardów złotych.

Płatności masowe w Polsce – wyniki ogólnopolskiego badania reprezentatywnego przeprowadzonego w 2009 r. i ich porównanie z wynikami analogicznego badania przeprowadzonego w 2006 r.

Materiał Departamentu Systemu Płatniczego z grudnia 2010 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców w Polsce i krajach Unii Europejskiej za 2009 r., związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności, poziomem „ubankowienia” (mierzonego liczbą rachunków bankowych) oraz wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych (kart płatniczych, poleceń przelewu, poleceń zapłaty) i elementów infrastruktury płatniczej (bankomatów, terminali POS).

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami płatniczymi innych krajów Unii Europejskiej za 2009 r. 

W raporcie pt. „Analiza barier dotyczących korzystania z obrotu bezgotówkowego oraz wskazanie działań ograniczających te bariery” przedstawiono wyniki pogłębionego badania jakościowego przeprowadzonego na określonej grupie społecznej. W raporcie tym zaprezentowano rzeczywiste bariery nieposiadania rachunków bankowych lub – w przypadku ich posiadania – niekorzystania z nich aktywnie, przedstawiono przyczyny tych barier – czy wynikają one z poglądów i postaw psychologicznych, czy z obiektywnych przesłanek, oraz co skłoniłoby daną grupę osób do zmiany swoich zachowań w zakresie korzystania z obrotu bezgotówkowego, tj. jakie argumenty mogłyby usunąć istniejące bariery. Potrzeba zidentyfikowania wskazanych wyżej barier i uzyskania odpowiedzi na postawione pytania pojawiła się po otrzymaniu wyników badania ilościowego przeprowadzonego w 2009 r., badania postaw Polaków wobec obrotu bezgotówkowego, które wykazało, że znaczna część społeczeństwa polskiego nie posiada konta bankowego lub posiadając konto nie korzysta z możliwości jakie posiadanie konta stwarza.

Analiza barier dotyczących korzystania z obrotu bezgotówkowego oraz wskazanie działań ograniczających te bariery 

Raport „Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego” przygotowany w marcu 2010 r. przez panią dr hab. Dominikę Maison, Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, na zlecenie Departamentu Systemu Płatniczego NBP, przedstawia opinie Polaków i ich zachowania finansowe w obszarze płatności bezgotówkowych, postawy wobec banków i pieniędzy oraz analizę tych zachowań w zależności od różnych czynników psychologicznych i cech demograficznych.

W raporcie zaprezentowano również konstrukcję oraz bazową wartość wskaźnika mierzącego intensywność korzystania z obrotu bezgotówkowego poprzez pomiar natężenia prowadzenia operacji w różnych obszarach związanych z obrotem bezgotówkowym (Wskaźnik Korzystania z Obrotu Bezgotówkowego – IKOB) oraz wskaźnika mierzącego subiektywne nastawienie Polaków do obrotu bezgotówkowego (Wskaźnik Zaufania do Obrotu Bezgotówkowego – IZOB).

Potrzeba wyliczenia wskaźników IKOB i IZOB wynikała z Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata 2009 – 2013, przygotowanego przez Koalicję na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności.

Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego (2009)

Materiał opracowany na wniosek Rady ds Systemu Płatniczego (IX. 2009), zawiera porównanie wyników badań nt. ubankowienia Polaków przeprowadzonych przez NBP w marcu 2006 r. (na reprezentatywnej grupie 1026 osób) i w styczniu 2009 r. (na grupie 1000 osób). W obydwu badaniach wykorzystano metodę CAPI (Computer Assisted Personal Interviewing).

W materiale przedstawiono: jakie są różnice w przyczynach nieposiadania konta osobistego wśród Polaków, skalę zjawiska tzw. wykluczenia finansowego w krajach UE, odniesienie do wyników badań dotyczących ubankowienia z lat 2006 i 2008, odniesienie do aktualnych statystyk nt. liczby depozytów overnight (źródło : opracowanie EBC, Blue Book, wrzesień 2009).

Porównanie wyników badań ubankowienia Polaków przeprowadzonych przez NBP w 2006 i 2009 r.

Materiał Departamentu Systemu Płatniczego z kwietnia 2008 r. zawiera porównanie wybranych parametrów z kilku najważniejszych obszarów systemów płatniczych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców w Polsce i krajach Unii Europejskiej za 2006 r., związanych głównie z dostępnością instytucji świadczących usługi płatnicze dla ludności, poziomem „ubankowienia” (mierzonego liczbą rachunków bankowych) oraz wykorzystaniem podstawowych bezgotówkowych instrumentów płatniczych (kart płatniczych, poleceń przelewu, poleceń zapłaty) i elementów infrastruktury płatniczej (bankomatów, terminali POS).

Analiza została przedstawiona w oparciu o dane za 2006 r., znajdujące się w Hurtowni Danych Statystycznych (Statistical Data Warehouse) Europejskiego Banku Centralnego pod adresem http://sdw.ecb.europa.eu/ oraz bardziej aktualne dane z innych źródeł, w szczególności z danych zbieranych przez NBP i publikowanych w kwartalnych opracowaniach.

Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami płatniczymi innych krajów Unii Europejskiej 

Materiał z listopada 2008 r. został opracowany wspólnie przez Departament Systemu Płatniczego NBP i Grupę Roboczą ds. Programu Obrotu Bezgotówkowego przy Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, działającej przy Związku Banków Polskich.

Pierwsza część opracowania ma charakter teoretyczny, przedstawia m.in. schematy rozliczenia pieniężnego i poszczególne etapy cyklu rozliczeniowego.

W drugiej części, omówiono różnorakie korzyści, wynikające z upowszechnienia obrotu bezgotówkowego, z podziałem na poszczególne sektory gospodarki, grupy odbiorców oraz całe społeczeństwo.

Obrót bezgotówkowy (listopad 2008 r.)

Rynek kart płatniczych w Polsce (sierpień 2003 r.)